Polski system rozgrywek piłkarskich składa się aktualnie z dziewięciu lig. Wszystkie są rozgrywane pod auspicjami PZPN, a rywalizujące w nich kluby toczą boje o awanse i bronią się przed spadkiem. W tym artykule przedstawimy ligowy system zmagań w piłce nożnej w Polsce.
Spis treści:
- Organizacja piłki nożnej ligowej w Polsce
- Niższe ligi piłkarskie w piłce nożnej
- Najniższy szczebel – klasa C
- Najpopularniejsza liga polska – klasa B
- Siódma liga w piłce nożnej
- Okręgówka, czyli V liga
- IV liga piłkarska – pomiędzy hobby a profesjonalizmem
- III liga piłkarska – krok od szczebla centralnego
- II liga polska
- Fortuna 1 Liga
- Ekstraklasa – marzenie całej piłkarskiej Polski
Organizacja piłki nożnej ligowej w Polsce
Głównym zarządcą zmagań ligowych w Polsce jest PZPN. Nie sposób jednak wyobrazić sobie, aby centralny ośrodek władzy trzymał pieczę nad wszystkim rozgrywkami w kraju. Właśnie dlatego rozgrywkami sześciu najniższych lig w kraju nad Wisłą zajmują się WZPN, czyli wojewódzkie związki piłki nożnej, a tylko trzy najwyższe ligi są zarządzane przez PZPN. Każde województwo ma swój ZPN, który reguluje rozgrywki na danym obszarze.
Niższe ligi piłkarskie w piłce nożnej
Miłośnicy piłki nożnej to nie tylko zawodnicy na najwyższym światowym poziomie, ale także amatorzy, którzy często łączą swoją pasją z codziennym zawodowym życiem. W Polsce – umownie – wyróżniamy cztery amatorskie ligi piłkarskie:
- klasę C
- klasę B
- klasę A
- klasę okręgową, znana także jako V liga
Rozgrywki w tych ligach są prowadzone w systemie mecz – rewanż. System punktacji za mecz jest następujący:
- zwycięstwo – 3 punkty
- remis – 1 punkt
- porażka – 0 punktów
System awansów i spadków w tych ligach nie jest odgórnie ustalony przez PZPN. W zależności od liczby drużyn występujących na danym szczeblu ustalane są zasady relegacji i awansów – różne dla poszczególnych lig.
Najniższy szczebel – klasa C
Ligą, która znajduje się najniżej w hierarchii jest klasa C. Tam też poziom sportowy jest najsłabszy. Nie każde województwo ma w swoim „portfolio” wspomniane ligi – w klasie C mogą zagrać piłkarze z województwa śląskiego, dolnośląskiego i małopolskiego.
Kluby występujące w tych rozgrywkach są w pełni amatorskie, a zawodnicy w nich występujący to pasjonaci „pełną gębą”. Z tej ligi nie sposób spaść, ale najlepsze drużyny – najczęściej dwie – są premiowane awansem do klasy B.
Najpopularniejsza liga polska – klasa B
Klasę B znajdziemy w 15 z 16 województw – wyjątkiem jest podlaskie. Jest to ósmy pod względem hierarchii szczebel rozgrywek organizowany przez OZPN – okręgowe związki piłki nożnej. Zwycięzcy i wicemistrzowie tych zmagań awansują do A klasy. W województwach śląskim, dolnośląskim i małopolskim zajęcie ostatnich miejsc w klasie B jest równoznaczne ze spadkiem do klasy C. Na tym szczeblu rozgrywkowym występuje mnóstwo zespołów, które zostały podzielone na 151 grup.
Siódma liga w piłce nożnej
Popularnie określana – na wzór włoski – jako „Serie A”. To siódma liga polska pod względem hierarchii. Na tym szczeblu rozgrywek często spotkamy piłkarzy z przeszłością w wyższych ligach, którzy nie chcą zrywać ze swoją pasją. 130 grup A klasy na terenie całej Polski zrzesza tysiące zespołów. Dwie najlepsze drużyny z tej ligi awansują do klasy okręgowej, z kolei kluby z dołu tabeli spadają do klasy B.
Okręgówka, czyli V liga
Szósty szczebel rozgrywek nad Wisłą. Zwycięstwo w tej lidze jest premiowane awansem do czwartej ligi piłkarskiej, a to może być kamieniem milowym w rozwoju drużyn i karierach poszczególnych piłkarzy. Okręgówka jest nieco bardziej elitarna – Polska jest podzielona na 63 grupy, w których rywalizują setki drużyn. Te zmagania są prowadzone przez OZPN-y i występują w nich wyłącznie kluby zrzeszone w danych jednostkach organizacyjnych.
Zwycięzca klasy okręgowej może cieszyć się awansem do IV ligi i sporym awansem sportowym. Zespoły z dołu tabeli notują spadek do klasy A.
IV liga piłkarska – pomiędzy hobby a profesjonalizmem
Czwarta liga piłkarska jest niejako zawieszona pomiędzy profesjonalnym futbolem, a hobby. To właśnie tam najczęściej zaczynają się spore budżety klubowe i pensje dla piłkarzy. IV liga polska jest rozgrywana w takim samym systemie, jak wspomniane wcześniej ligi. Aktualnie polska IV liga jest podzielona na 22 grupy, w których występuje 396 drużyn.
Najwięcej grup, bo aż trzy, znajdziemy w województwie mazowieckim. Dwie grupy istnieją w województwach:
- śląskim
- lubelskim
- małopolskim (wschodnia i zachodnia)
Ten szczebel ligowy jest pełen zespołów z wielkimi aspiracjami. Kluby występujące na poziomie czwartej ligi w piłce nożnej często śnią o występach w pełni profesjonalnych rozgrywkach.
III liga piłkarska – krok od szczebla centralnego
Trzecia liga piłkarska często jest określana mianem półprofesjonalnej. Niektórzy piłkarze grający na tym – czwartym – szczeblu zmagań nie muszą wykonywać dodatkowej pracy i utrzymują się z futbolu.
3 liga piłkarska jest podzielona 4 grupy złożone z 83 drużyn.
Grupa 1 – północno-wschodnia
W tej grupie rywalizują 22 drużyny z województwa mazowieckiego, łódzkiego, podlaskiego i warmińsko-mazurskiego.
Osiem najlepszych zespołów po 42. kolejkach zagra w grupie mistrzowskiej i będzie walczyć o awans do II ligi, który uzyska jedynie zwycięzca ligi. Pozostałe zespoły zagrają w grupie spadkowej. Z pewnym spadkiem muszą liczyć się zespoły z miejsc 16-22, ale zagrożone mogą być także drużyny, które w grupie spadkowej zajmą miejsca 13-15.
Na tym poziomie znajdziemy rezerwy takich klubów jak Legia Warszawa czy Jagiellonia Białystok, w związku z tym pasjonaci III ligi mogą często oglądać znanych z ekstraklasy piłkarzy, którzy np. wracają do pełni formy po kontuzji.
Grupa 2 – północno-zachodnia
Na tym szczeblu walka o awans również toczy się pomiędzy 22 drużynami. Występują w nich zespoły z województwa zachodniopomorskiego, kujawsko-pomorskiego, pomorskiego, i wielkopolskiego. Podobnie jak w grupie I mamy tutaj do czynienia z podziałem na grupę mistrzowską i spadkową. Zasady awansów i relegacji są dokładnie takie same.
Grupa 3 – południowo-zachodnia
Występuje w niej 19 zespołów z województwa śląskiego, dolnośląskiego, opolskiego i lubuskiego. Do wyższej ligi awansuje wyłącznie zwycięzca zmagań, a pewny spadek czeka na drużyny z miejsc 16-22. III liga na tym terenie to nieład gratka dla fanów wielkich polskich klubów z tradycjami, jak Polonia Bytom czy Ruch Chorzów.
Grupa 4 – południowo-wschodnia
Zrzesza 21 zespołów z podkarpackiego, małopolskiego, lubelskiego i świętokrzyskiego. Choć nie są to tereny, które mogą pochwalić się wieloma utytułowanymi klubami, to walka o awans i uniknięcie spadku jest bardzo zażarta, zwłaszcza, że podobnie jak w grupie 3, nie ma tu podziałów na grupy mistrzowską i spadkową.
II liga polska
Pierwsza z lig w całości organizowana i nadzorowana przez PZPN. Jest ligą ogólnopolską, co oznacza, że występują w niej drużyny z całego kraju. Jest to trzeci szczebel zmagań w Polsce. Występuje w niej 19 drużyn. Mistrz i wicemistrz bezpośrednio trafią do I ligi, z kolei zespoły z miejsc 3-6 powalczą w barażach o jedno premiowane awansem miejsce. Spadek czeka kluby z trzech ostatnich miejsc.
II liga to gratka dla sponsorów, ponieważ druga liga piłkarska jest transmitowana przez regionalne, a nawet ogólnopolski oddział TVP. Wiąże się to z szansą na dodatkową reklamę i eksponowanie swojej marki.
Fortuna 1 Liga
1 liga piłkarska, ale druga pod względem hierarchii. Marzeniem każdego zespołu, grającego na tym szczeblu, jest oczywiście ekstraklasa. Rozgrywki w pełni organizowane przez PZPN są transmitowane przez telewizję Polsat i zbierają widownię z całej Polski.
Pierwsza liga piłkarska składa się z 18 drużyn. Dzięki reorganizacji PKO Ekstraklasy, która od sezonu 2021/22 również będzie zrzeszać 18 zespołów, na awans na najwyższy szczebel zmagań szanse mają trzy zespoły – dwie bezpośrednio i jedna z barażów, w których walczyć będą ekipy z miejsc 3-6. Z kolei ze spadkiem będzie musiała się pogodzić ostatnia drużyna.
Ekstraklasa – marzenie całej piłkarskiej Polski
W sezonie 2020/2021 w najwyższej klasie rozgrywkowej występuje 16 drużyn. Zmieni się to w sezonie 21/22 – na najwyższym poziomie grać będzie wówczas 18 ekip, a z ligą pożegnają się trzy najsłabsze drużyny.
Polski system rozgrywek dziś zakłada, że z PKO Ekstraklasy spadnie tylko jedna – ostatnia – drużyna. Mistrz Polski będzie walczył o udział w Lidze Mistrzów, a pozostałe zespoły z podium zagrają w Conference League.
Transmitowana przez CANAL+ i TVP liga to najwyższy szczebel zmagań nad Wisłą.
