Najstarsze kluby piłkarskie w Polsce – do 1938 roku

Wśród pasjonatów piłki nożnej, którzy śledzą nie tylko aktualne rozgrywki, ale też interesują się historią piłki nożnej wciąż trwają spekulacje na temat najstarszego klubu piłkarskiego w Polsce. Co ciekawe – zalążki najstarszych klubów piłkarskich w Polsce powstawały również za czasów zaborów, dlatego tak trudno jest jednoznacznie orzec, który z nich uchodzi za ten z największą historią.

Stroje piłkarskie
Stroje z nadrukiem gratis od 109,99 zł

Najstarszy klub piłkarski w Polsce – zdania są podzielone

Nietrudno się domyślić, że w najstarszych polskich klubach przewinęło się wiele kultowych ikon polskiej piłki nożnej. Chociaż z uwagi na fakt, że trwają spory między tym, który klub piłkarski jest tak naprawdę najstarszy (czasami różnica w czasie ich założenia wynosi tylko miesiące), przedstawiamy najstarsze polskie kluby piłkarskie, według kolejności chronologicznej ustalonej na podstawie sprawdzonych i rzetelnych, czasem nawet archiwalnych kronik i innych materiałów.

Najstarszy klub piłkarski w Polsce – rok 1905 – Resovia Rzeszów?

Według sprawdzonych źródeł, można przyjąć, że najstarszy klub piłkarski w Polsce to Resovia Rzeszów, która została założona w 1905 roku. Co ciekawe, przez długi czas trwały spekulacje na temat tego, czy jest to najstarszy klub piłkarski w Polsce. Jednak zachowane kroniki sportowe, archiwa miasta i stare publikacje prasowe podają właśnie tę datę za datę jego utworzenia, co sprawia, że można uznać ją za najstarszy klub piłkarski w Polsce. Skąd te spekulacje? Już wyjaśniamy!
Okazuje się, że chociaż oficjalne założenie klubu Resovia Rzeszów datowane jest na 1909 rok, uczniowskie drużyny piłkarskie występujące pod nazwą tego klubu rozpoczęły swoją działalność właśnie w 1905 roku, a formalności związane z oficjalnym wpisem klubu Resovia do akt nastąpiło kilka lat później.

Najstarszy klub piłkarski z czasów zaborów – 1905 rok

Chociaż Resovia Rzeszów uchodzi za pierwszy, najstarszy Polski klub piłkarski, warto w tym miejscu odnieść się również do trudnego dla Polski okresu zaborów. Chociaż na terenach dawnych Niemiec, mieszkali rodowici Polacy – założone przez nich kluby sportowe uchodziły tak naprawdę za niemieckie. Tak właśnie było z klubem FC Katowice, dawniej FC Kattowitz. Powstał on w Katowicach w II Rzeszy. Co ważne – został założony faktycznie wcześniej niż opisany wyżej klub Resovia Rzeszów, ale z racji sytuacji w kraju, nie wszyscy uznają go za ówczesny polski klub.

Czy najstarszym klubem piłkarskim w Polsce jest Wisła czy Cracovia Kraków?

Chociaż Wisła Kraków promuje się jako najstarszy klub piłkarski w Polsce, opinia o tym, który z nich jest naprawdę najstarszy nie jest już tak jednogłośna. Podana do wiadomości publicznej data założenia Cracovii przypada na 13 czerwca 1906 roku. Z kolei Towarzystwo Sportowe Wisła Kraków (tzw. klub sportowy Biała Gwiazda) powstało w tym samym roku – również w Krakowie. Można zatem przyjąć, że zarówno założona 13 czerwca 1906 roku Cracovia i utworzona nieco później, ale w tym samym roku Wisła Kraków, zaliczają się do jednych z najstarszych klubów piłkarskich w Polsce.
Przyczyna “konfliktu” między klubami, który dotyczy roku założenia tkwi w tym, że początki obu klubów były bardziej nieoficjalne – drużyny spotykały się regularnie na treningi piłkarskie, ale bez oficjalnej rejestracji. Skąd zatem wynikają rozbieżności w otrzymywanych informacjach dotyczących roku powstania krakowskich klubów? Niejako “dowodami” w sprawie są jedynie wycinki z archiwalnych gazet i kronik. Tam można znaleźć informacje na temat daty i czasu rozgrywek piłkarskich w Polsce, ale nadal brak w nich oficjalnych informacji na temat dokładnej daty powstania obu klubów.

Wcześniejsza historia najstarszych klubów piłkarskich w Polsce

Jak już wspomnieliśmy, z uwagi na fakt, że obecne tereny Polski, niegdyś do Polski nie należały, naprawdę ciężko stwierdzić, czy kluby założone podczas zaborów, w których grali Polacy w trakcie okupacji, można uznać za polskie. Niemniej jednak najwcześniejsze początki zgrupowań piłkarskich na obecnym terenie Polski odnotowane są na początku 1900 roku. Ciężko wskazać dokładną datę, ale w historii zapisały się zrzeszenia: Czarni (1903 rok), Lechia i Pogoń Lwów.
Niżej zamieszczamy dokładną tabelę, w której szybko sprawdzisz najstarsze kluby piłkarskie w Polsce, w porządku chronologicznym.

Najstarsze kluby piłkarskie w Polsce – lista (do 1938 roku)

Rok założeniaKlub
19051. FC Katowice
KS 1905 Krzanowice
Resovia Rzeszów
1906KS Cracovia
TS Wisła Kraków
Juvenia Kraków
Kleofas Katowice
Lechia 06 Mysłowice
Zagłębie Sosnowiec
Pabianickie Towarzystwo Cyklistów w Pabianicach
1907Klub Sportowy Skawa Wadowice
LKS 07 Markowice
1908GKS Venetia Ostrów Wielkopolski
Polonia Kępno
LKS Zabełków
LKS 1908 Nędza
ŁKS Łódź
Wisłoka Dębica
1909 Pogoń Lwówek
KS Opatówek
Ostrovia Ostrów Wielkopolski
MKS Tarnovia Tarnów
KS Clepardia Kraków
Piast Cieszyn
Górnik 09 Mysłowice
Concordia Piotków Trybunalski
Gryf Mielec
JKS Jarosław
Polonia Przemyśl
1910MKS Sandecja w Nowym Sączu
Radomiak Radom
Naprzód Borucin
Amatorski Klub Sportowy Wyzwolenie Chorzów
TS Koszarawa Żywiec
Widzew Łódź
Czarni Jasło
1911Marymont Warszawa
Polonia Warszawa
LKS Śląsk Reńska Wieś
Zagłębianka Dąbrowa Górnicza
LKS Pawłów
1912Obra 1912 Kościan
Polonia 1912 Leszno
Warta Poznań
Wisła Borek Wielkopolski
LKS Clavia Świątniki Górne
LZS Naprzód Wieszowa
LKS Tempo Stolarzowice
KS Naprzód 1912 Załęże
Silesia Miechowice
TG Sokół Sokołów Małopolski
1913Zamek Gołańcz
KS Podgórze Kraków
1914Lechia Sędziszów Małopolski
1918LKS Tworków
1919Błękitni Mąkolno
Polonia Środa Wielkopolska
Sokół Bralin
Andrychowski Klub Sportowy Beskid Andrychów
WKS Wawel Kraków
KS Soła Oświęcim
Szombierki Bytom
Ruch Radzionków
Slavia Ruda Śląska
ŁKS Łagiewniki
KS Rymer Rybnik
Sokół Nisko
1920KS 1920 Mosina
LZS Trzcinica
Noteć Czarnków Olimpia Koło
Ruch Bojanowo
Sokół Świba
Unia Wapno
Victoria Ostrzeszów
Ruch Chorzów
Grunwald Ruda Śląska
Wisła Strumień
Orzeł Biały Brzeziny Śląskie
TP Jastrząb Bielszowice
GKS Wawel Wirek
LKS Krzyżanowice
Orzeł Nakło Śląskie
Naprzód Lipiny
Unia Świerklaniec
Zuch Orzepowice
Czarni Sucha Góra
Iskra Lasowice
Orkan Dąbrówka Wielka
Pogoń Ruda Śląska
Śląsk Świętochłowice
Polonia Niewiadom
LKS Brzezie
Polonia Bytom
Jagiellonia Białystok
1921Tur Turek
Błękitni Wronki
Concordia Murowana Goślina
Pogoń Nowe Skalmierzyce
Polonia Poznań
Sokół Włoszczakowice
Unia Swarzędz
Warta Śrem
Wełna Rogoźno
Dąbski Klub Sportowy Kraków
Zwierzyniecki Klub Sportowy Kraków
Warszawianka
Sarmata Warszawa
Sęp Żelechów
Nadnarwianka Pułtusk
LKS Nadwiślanka Nowe Brzesko
Integracyjny Klub Sportowy Olkusz
KS Prądniczanka Kraków
Kolejowy Klub Sportowy Prokocim Kraków
LKS Grybovia Grybów
Gorlicki Klub Sportowy Glinik Gorlice
Bocheński Klub Sportowy
KS Dalin Myślenice
Robotniczy Klub Sportowy Garbarnia Kraków
MKS Sławków
Raków Częstochowa
MRKS Czechowice-Dziedzice
Unia Kalety
LKS Bełk
Unia Dąbrowa Górnicza
Urania Ruda Śląska
Warta Zawiercie
Naprzód Czyżowice
Zew Kazimierz (Sosnowiec)
Ludowy Klub Sportowy Bieńkowice
Towarzystwo Sportowe Szczerbiec Wolbórz
Lublinianka Lublin
1922Helios Czempiń
Lech Poznań
Lechia Kostrzyn
Orzeł Osiek
Patria Buk
Płomień Opatów
Prosna Kalisz
Sokół Chwałkowo
Sparta Oborniki
Sparta Szamotuły
Stella Luboń
Sokół Kaszczor
Dyskobolia Grodzisk Wielkopolski
LZS Nieciecza
KS Garbarz Zembrzyce
KS Górnik Brzeszcze
MLKS Dąbrovia Dąbrowa Tarnowska
TS Wolni Kłaj
KS Raba Dobczyce
Terenowy Klub Sportowy Skawinka Skawina
LKS Dunajec Mikołajowice
LKS Tęcza Tenczynek
KS Szreniawa Koszyce
Bug Wyszków
Wilga Garwolin
Błękitni Raciąż
Polonia Iłża
Pogoń Grodzisk Mazowiecki
Pilica Białobrzegi
WKS 22. pp Siedlce
KS Mogielanka Mogielnica
LKS Jedność Żabieniec
Orzeł Warszawa
LKS Kresowianka Nowa Wieś
Andaluzja Brzozowice-Kamień
Stal Bielsko-Biała
Odra Wodzisław
Victoria Częstochowa
Unia Ząbkowice
Polonia Marklowice
KS Kuźnia Ustroń
Orzeł Mokre
LKS Pogoń Imielin
Hutniczy Klub Sportowy Odra Miasteczko Śląskie
Tempo Paniówki
Polonia Marklowice
Hetman 22 Katowice
Soła Żywiec
Walka Makoszowy
Piast Leszczyny
KS Kornowac
GLKS Włókniarz Moszczenica
Zelowski Klub Sportowy Włókniarz Zelów
Strzelec Frysztak
1923Kania Gostyń
Fortuna Wieleń
Korona Bukowiec
Rawia Rawicz
Sokół Szamocin
Sparta Miejska Górka
Stella Białośliwie
KS Nadwiślan Kraków
KS Gdovia Gdów
LZS Czarnochowice
LKS Jordan Jordanów
LKS Słomniczanka Słomniki
KS Gościbia Sułkowice
MKS Kalwarianka Kalwaria Zebrzydowska
GKS Świt Krzeszowice
MKS Puszcza Niepołomice
Wisła Puławy
Żyrardowianka Żyrardów
Znicz Pruszków
Lechia Tomaszów Mazowiecki
Piłkarski Wołomiński Klub Sportowy „Huragan”
Klub Piłkarski Piaseczno
Miejski Klub Sportowy Przasnysz
Mławianka” Mława
Mareckie Towarzystwo Sportowe Marcovia 2000 Marki
Zwolenianka Zwoleń
Radzymiński Klub Sportowy Mazur Radzymin
Gazowniczy Klub Sportowy Świt Warszawa
Ruch Steblów
Naprzód Rydułtowy
Szczakowanka Jaworzno
Górnik Radlin
Concordia Knurów
Amatorski Klub Sportowy Mikołów
Pierwszy Chwałowice
Beskid Skoczów
Łazowianka Łazy
Fortuna Wyry
Jedność Rogoźna
Strzelec Rzuchów
Victoria Pilchowice
RKS Lechia Tomaszów Mazowiecki
Tur Bielsk Podlaski
Orzeł Rudnik
Sanovia Lesko
Błażowianka Błażowa
Lewart Lubartów
Tomasovia Tomaszów Lubelski
Wisła Puławy
Orlęta Łuków
Włodawianka Włodawa
KS Sokół Zwierzyniec
LKS Milanów
1924Jedność Zakrzewo
Korona Pogoń Stawiszyn
Leśnik Margonin
Obra Zbąszyń
Piast Kobylin
Polonia Chodzież
Warta Międzychód
MKS Limanovia Limanowa
Grzegórzecki Klub Sportowy Kraków
Ożarowianka Ożarów Mazowiecki
Ostrovia Ostrów Mazowiecka
Start Otwock
Górnik Pszów
Górnik Piaski
Unia Turza Śląska
Sparta Katowice
Pogoń Blachownia
Polonia Łaziska Rybnickie
Kolejarz 24 Katowice
Czarni Gorzyce
Start Pietrowice Wielkie
LKS Dzimierz
Rudzki Klub Sportowy w Łodzi
KS Gerlach Drzewica
Warmia Grajewo
MKS Orlicz Suchedniów
Orlęta Radzyń Podlaski
1925KKS 1925 Kalisz
Nielba Wągrowiec
Sokół Rakoniewice
Wełna Skoki
LKS Wisła Rząska
Bieżanowianka Kraków
LKS Węgrzcanka Węgrzce Wielkie
MKS Tuchovia Tuchów
Mazovia Mińsk Mazowiecki
Brwinowski Klub Sportowy Naprzód Brwinów
Rozwój Katowice
Górnik Bobrowniki Śląskie
Unia Bieruń Stary
Silesia Lubomia
Sokół Orzesze
Milenium Wojkowice
KS 25 Kokoszyce
LKS Zgoda Repty Śląskie (Tarnowskie Góry)
Orzeł Bobrowniki
Sokół Zabrzeg
MKS Jutrzenka Warta
Koluszkowski Klub Sportowy Koluszki
Głogovia Głogów Małopolski
Opatowski Klub Sportowy Opatów
LKS Victoria Skalbmierz
Sandomierski Klub Sportowy Wisła Sandomierz
Roztocze Szczebrzeszyn
Orlęta Dęblin
1926Biały Orzeł Koźmin Wielkopolski
Kotwica Kórnik
Lipno Stęszew
LKS Czarnylas
Łobzonka Wyrzysk
Raszkowianka Raszków
LKS Zatorzanka Zator
MKS Halniak Maków Podhalański
Miejski Górniczo-Hutniczy Klub Sportowy Bolesław Bukowno
Mazur Gostynin
Kasztelan Sierpc
Drukarz Warszawa
Broń Radom
KS Proch Pionki
LKS Watra Mrozy
MKS Wicher Kobyłka
LZS Rudniki
Stowarzyszenie Kultury Fizycznej TOR Dobrzeń Wielki
Górnik Boguszowice
Skra Częstochowa
KS Pietraszyn
Olza Godów
Orzeł Jankowice
LKS Gamów
Orzeł Łódź
Brzeziński Klub Sportowy Start Brzeziny
ŁKS Łomża
MKS Star Starachowice
Huragan Międzyrzec Podlaski
Ruch Izbica
1927Lechita Kłecko
Stal Pleszew
KS Wawrzynianka Wawrzeńczyce
TS Wieliczanka Wieliczka
MKS Ciechanów
MKS Dolcan Ząbki
Promnik Łaskarzew
Polonia Łaziska Górne
KS 27 Gołkowice
Pogoń Łapy
Grom Wyszatyce
Międzyzakładowy Ludowy Klub Sportowy
1928Sokół Kleczew
Sparta Złotów
KS ZKS Unia Tarnów
KS Victoria Kraków
KS Armatura Kraków
GLKS Orkan Zaborów
KS Borek
KS Przyszłość Włochy
Piast Pawłów
LKS Lyski
Włókniarz Łódź
Żurawianka Żurawica
Karpaty Krosno
KS Granat Skarżysko-Kamienna
KS Naprzód Jędrzejów
LKS Orkan Bełżec
1929Astra Krotoszyn
Masovia Kraszewice
Pogoń Śmigiel
LKS Wisła Czernichów
Okęcie Warszawa
Bzura Chodaków
Olimpia Boruszowice
MLKS Woźniki
Unia Kosztowy
Cyklon Rogoźnik
Orzeł Kolno
KS Zakładów Ostrowieckich 1929 Ostrowiec
MLKS Partyzant Wodzisław
Robotniczy Klub Sportowy Znicz Siennica Różana
1930Chojniczanka 1930 Chojnice
Legionovia Legionowo
Stal Chełm Śląski
RKS Mazovia Rawa Mazowiecka
1931Victoria Września
Orzeł Babienica/Psary
LKS Jaga Lututów
Zimowit Rzeszów
Polonia Kopytowa
1932Krobianka Krobia
KS Chełmek
MKS Piast Piastów
MKS Lędziny
Gwiazda Skrzyszów
Naprzód 32 Syrynia
Jedność 32 Przyszowice
Spójnia Zebrzydowice
MKS 32 Radziejów-Popielów
Wicher Wilchwy
Stowarzyszenie Kultury Fizycznej Rowień
Jagiellonia Białystok
KS Koprzywianka Koprzywnica
1933Wicher Dobra
KS Tonianka Tonie
Okocimski Klub Sportowy Brzesko
Przyszłość Rogów
LKS Gardawice
LKS Chałupki
Boruta Zgierz
KS Wisła Nowy Korczyn
1934Tęcza 34 Płońsk
Stradom Częstochowa
Jedność Boronów
Supraślanka Supraśl
Nafciarz Bóbrka
MKS Radymno
Start Rymanów
Hetman Zamość
1935KS Bronowianka
Świt Nowy Dwór Mazowiecki
Ursus Warszawa
LZS Kujawy
KS Panki
LKS Kurów
Borowiec Straszęcin
Biało-Czerwoni Kaszyce
Sanna Zaklików
1936Sparta Konin
Sarnowianka Sarnowa
Podlasie Sokołów Podlaski
KS Jutrzenka Cegłów
LKS Gamów
Orkan Rzerzęczyce
Sparta Lubliniec
Pogoń Blachownia
Unia Masłońskie
1937 Huragan Pobiedziska
MKS Pogoń Miechów
GLKS Przemsza Klucze
KS Przebój Wolbrom
Gwiazda Chudów
Cukrownik Chybie
Naprzód 37 Krzyżkowice
LKS Świt Kamieńsk
Kolejowy Klub Sportowy Olimpia Karsznice
Puszcza Hajnówka
Piast Tuczempy
1938Środowiskowy Klub Sportowy Unia Niedomice
Ludowy Klub Sportowy Chełm w Stryszowie
Małkiński Klub Sportowy Małkinia
KS 38 Podlesianka Katowice
Stal Stalowa Wola
Ludowo-Zakładowy Klub Sportowy Stal Kunów
1939Warta Sieraków
Polonia Przędzel
Stal Mielec

Jak widać najstarszy polski klub piłkarski, a ściślej ujmując dwa, mają za sobą kawał historii, która ociera się o trudną sytuację naszego kraju za czasów okupacji. Materiał został przygotowany w oparciu o bibliografię i dostępne w Internecie, rzetelne strony informacyjne, poświęcone sporcie.

Bibliografia:

  1. Gawkowski R., Braciszewski J., Laskowski K., 2018. Historia polskiej piłki nożnej. Wyd. SBM
  2. Kowoll M., 2019. Futbol ponad wszystko. Historia piłki kopanej na Górnym Śląsku. Wyd. fusbal-mk
  3. Gawkowski R., Braciszewski J., 2012. Historia polskiej piłki nożnej. Wyd. SBM
  4. Skuta J., 2018. Zagłębie Sosnowiec: Historia piłki nożnej (monografia). Wyd. Zagłębie SA
  5. Szujecki K., 2018. Historia sportu w Polsce. Wyd. Biały Kruk
  6. Gowarzewski A., 2016. Encyklopedia piłkarska FUJI Mistrzostwa Polski. Stulecie część 1. Wyd. GiA
  7. Źródła internetowe: www.pzpn.pl, www.pl.wikipedia.org.

 


Autorem artykułów na blogu jest polska firma produkująca stroje sportowe pod marką PEHA.