Siatkówka jest jednym z ulubionych przez Polaków sportów drużynowych. Nic dziwnego – reprezentacja Polski w siatkówce kobiet i mężczyzn regularnie odnosi godne podziwu sukcesy na arenie międzynarodowej. Z punktu widza, siatkówka jest bardzo emocjonującym i dynamicznym sportem. Ruch zawodników na boisku i ustawienia w siatkówce mogą wydawać się swobodne i elastyczne – zależne tylko od woli zawodnika. Nic bardziej mylnego! Ustawienia w siatkówce i inne elementy gry określają surowe zasady gry w siatkówkę. Jakie są aktualne przepisy piłki siatkowej?
Spis treści:
Ogólne zasady gry w siatkówkę – punktacja
Mecz siatkówki dzieli się na pojedyncze części gry – sety. Co ważne – w przeciwieństwie do np. piłki nożnej, cały mecz siatkówki nie ma ograniczeń czasowych. W meczu siatkarskim biorą udział dwie drużyny. Pierwszy set gry rozpoczyna zespół wybrany losowo. Mecz rozpoczyna się w momencie, w którym serwujący wykona zagrywkę. Zawodnik serwujący piłkę musi stać za linią końcową boiska, dopóki nie wykona serwu. Dopiero po odbiciu piłki, jego stopa może przekroczyć końcową linię boiska. Zagrywka w siatkówce wymierzony jest w przeciwną stronę boiska gry, na którym grają przeciwnicy. Drużyna przeciwna musi przyjąć serw i odbić piłkę, nie pozwalając jej uderzyć o ziemię. To co ważne – na jednej stronie boiska gry, piłka może być uderzona przez zawodników maksymalnie 3 razy. Nie jest dopuszczalne również uderzenie piłki dwukrotnie przez jednego siatkarza (nie wlicza się w to bloków).
Głównym celem siatkarzy jest skuteczne przeprowadzenie ataku, które – jeśli zakończy się sukcesem – będzie oznaczało zdobycie punktu. Atak polega na dokładnym ustawieniu piłki (dwa uderzenia) i wykonania mocnego, trzeciego uderzenia w kierunku pola przeciwników. Punkty przyznaje sędzia. Punkt należy się w przypadku, w którym piłka uderzy o boisko gry drużyny przeciwnej lub popełni błąd. W takiej sytuacji punkt przechodzi na konto rywali. O tym, która drużyna siatkówki podaje piłkę, decyduje poprzedni punkt gry. To, który zespół go zdobył, uzależnia kolejny serw. Zawodnik, który popełni błąd musi natychmiast przerwać akcje – nie wolno mu atakować z żadnego miejsca i musi przerwać proces wykonywania zagrywki. W takiej sytuacji punkt przechodzi do zespołu przeciwników. Szczegółowo o punktacji w siatkówce piszemy tutaj: pehasports.com/punktacja-w-siatkowce.
Ustawienia w siatkówce – zasady piłki siatkowej
Zasady gry w siatkówkę określają pewne role każdego z zawodników, jednak przy przejściach (rotacji) wszyscy grają na każdej z pozycji. Na pierwszej linii ataku stoi trzech graczy, na tylnej kolejnych trzech. Po zdobyciu punktu, następuje tzw. przejście. Zespół siatkarski obraca się zgodnie z ruchem wskazówek zegara za każdym razem gdy drużyna zdobywa punkt. Prawidłowo zastosowane przepisowe ustawienia w siatkówce wyglądają w następujący sposób:
- Zawodnik na pierwszej pozycji ustawia się na obszarze pola zagrywki boiska
- Zawodnik na drugiej pozycji na środku boiska , dokładnie w polu między linią 3 metra a linią krańcową boiska siatkarskiego
- Zawodnik na trzeciej pozycji staje po lewej stronie na drugiej linii boiska
- Zawodnik na czwartej pozycji stoi zaś po lewej stronie boiska wzdłuż siatki
- Na środku bloku stoi zawodnik na pozycji piątej
- Po prawej strony siatki jest pozycja szósta
Takie ustawienia w siatkówce muszą być niezmienne podczas trwania seta. Po jego zakończeniu, trener może zarządzić zmianę ustawienia. Jeśli jednak zostanie ono zmienione podczas trwania seta następuje tzw. błąd ustawienia. Błąd siatkarski – ustawienia odgwizduje sędzia. Skutkuje on przyjęciem punktu przez drużynę przeciwną. Z błędem ustawienia ma się do czynienia również kiedy w momencie serwu zawodnicy nie stają na wyznaczonych pozycjach, które określa siatkówka. Zasady gry w tym aspekcie są niezmienne i mocno respektowane.
Pozycje w siatkówce – zasady siatkówki
Zasady gry w siatkówkę określają również pozycje siatkarzy. W przypadku piłki siatkowej jest ich aż 5. Są to:
- Libero
- Atakujący
- Środkowy
- Przyjmujący
- Rozgrywający
Libero w siatkówce jest pozycją defensywną – ma za zadanie tylko bronić i podawać – nie wolno mu atakować z żadnego miejsca. Ma również zakaz wykonywania zagrywki siatkarskiej. Libero nie jest również uprawniony do bloków. Jego głównym zadaniem jest podbijanie piłki w grze defensywnej. Libero ma na sobie koszulkę siatkarską w innym kolorze niż reszta drużyny. Pozycja atakującego oznacza, jak sama nazwa wskazuje odpowiedzialność za atakowanie, czyli wszystkie akcje ofensywne. Przyjmujący odpowiada za podanie piłki do rozgrywającego, który z kolei jest odpowiedzialny (tak jak środkowy) za akcje ofensywne.
Siatkówka zasady gry, a przydzielanie punktów?
Każdy mecz siatkówki podzielony jest na sety gry i składa się zwykle z 5 setów. Wygrywa ta drużyna zawodników, która jako pierwsza wygra 3 sety. Set kończy się w momencie zdobycia przez drużynę pierwszych 25 punktów. Jeśli na tablicy wyników będzie przekroczona granica 25 punktów i będzie remis to warunkiem wygranej co najmniej 2 punkty przewagi. Podczas gry, punkty przyznaje sędzia, który czuwa nad zachowaniem zasad i reguł, które reguluje siatkówka. Gra jest jednak bardzo dynamiczna. Czasami zawodnik, który popełni błąd może nie ponieść przewidywanej kary, ponieważ sędzia po prostu go nie zauważy. To właśnie z dbałości o przepisy gry w siatkówkę i minimalizowanie niejasnych sytuacji, podczas zawodów wykorzystuje się system Challenge, który jeśli zawodnik popełni błąd – może go potwierdzić lub zanegować. O sygnalizacji siatkarskiej sędziów przeczytasz tutaj: pehasports.com/sygnalizacja-sedziowska-w-siatkowce.
System Challenge to system kamer i czujników umieszczonych na całej szerokości i wysokości boiska (dokładnie chodzi tu o wysokość siatki w siatkówce). Są one skierowane na obszar linii środkowej, linii końcowej, między liniami bocznymi, czyli wszędzie tam gdzie liczy się każdy centymetr pozycji, której opuszczenie może oznaczać błąd. System Challenge monitoruje oba pola gry (obszar drużyny rozgrywającej i obszar boiska przeciwnika). Dzięki nagraniom, każdą budzącą kontrowersje decyzję sędziego można odtworzyć i na materiale sprawdzić, czy zawodnik naprawdę zaraz popełni błąd i np. nadepnie na powierzchnie linii końcowej boiska podczas serwu.
Ile trwa mecz siatkówki? Ile setów w siatkówce?
Gry zespołowe są zazwyczaj podzielone na części określone limitem czasu. Mecz siatkówki nie ma jednak narzuconego określonego, maksymalnego czasu trwania. Do ilu punktów gra się w siatkówkę? Wygrywa po prostu ta drużyna, która podczas gry w siatkówkę jako pierwsza wygra 3 sety. W jednym secie siatkarze muszą zdobyć 25 punktów, aby set został zakończony. Do wyjątków zalicza się tie-break, który jest setem rozstrzygającym o zwycięstwie, kiedy oba zespoły wygrywają po dwie partie. W takim wypadku, set trwa nie do czasu uzyskania 25 punktów, a 15 punktów.
Warunkiem wygranej jest oczywiście zachowanie przewagi tzw. dwóch oczek, czyli dwóch punktów. Chociaż czas trwania poszczególnych setów gry nie jest limitowany, średnio jeden set gry trwa niecałe 30 minut. Zawodnikom między setami przysługuje również przerwa, która wynosi około 2 minuty. Łączna ilość setów w siatkówce wynosi maksymalnie 5. Wbrew pozorom, aby zdobyć 25 punktów drużyna gra naprawdę dość intensywnie. Zakładając, że każdy set będzie trwał niecałe 30 minut, mecz siatkówki może trwać od około 60 – 90 minut do nawet 150 minut, czyli do czasu, w którym zespół jako pierwszy zdobędzie przewagę 25 punktów. O najdłuższym secie historii siatkówki przeczytasz tutaj: pehasports.com/najdluzszy-set-w-siatkowce.
Czy w siatkówce można odbić piłkę nogą?
Na przestrzeni lat, w siatkówce, której zasady pierwotnie zakładały wykorzystanie wyłącznie rąk, zaszły istotne zmiany w interpretacji przepisów gry. Zgodnie z oficjalnymi i aktualnymi regułami, gracze mają teraz całkiem elastyczne podejście do korzystania z różnych części ciała podczas rozgrywki – również nóg! Możliwość odbijania piłki nogami, jest jednak elementem znanym przede wszystkim w kontekście obrony. Nie stosuje się jej przy blokowaniu i ataku.
Mimo że zasady pozwalają na to, że piłka może dotykać każdej części ciała, istnieją konkretne wyjątki, gdzie stosowanie tej techniki jest ograniczone. Przykładowo, przepisy dotyczące zagrywki jasno stanowią, że piłka musi być uderzona dłonią lub inną częścią ręki, co wyklucza możliwość wykonywania tego elementu gry nogami.
Podział boiska – siatkówka
Przepisy gry określają również wymiary boiska do siatkówki. Powierzchnię boiska ograniczają linie i jest podzielone na strefy. Ma to znaczenie w przypadku przebiegu meczu i zmiany zawodników podczas przepisowej rotacji. Obszar boiska podzielony jest za pomocą linii ataku, linii końcowej (miejsca wykonywania zagrywki), linii środkowej i siatki. Zawodnik linii ataku jest odpowiedzialny za rzut piłką na stronę boiska przeciwników wykonany z pola ataku. Zawodnicy z linii obrony odpowiadają za grę defensywną i przyjmowanie serwów. Każda z pozycji na boisku może być przedmiotem zmian, jednak każda modyfikacja może być przeprowadzona podczas przerwy na wniosek trenera.
Zasady gry w siatkówkę mogą wydawać się skomplikowane, ale zwykle bardzo łatwo je przyswoić. Gracze zajmują określone pozycje i poruszają się na boisku z zachowaniem zasad rotacji. Sędzia czuwa nad przebiegiem meczu, a wygrywa go ta drużyna, która jako pierwsza uzyska przewagę 25 punktów (opcjonalnie 15 punktów w dogrywkowym tie-break). Określeni zawodnicy nie mogą atakować z żadnego miejsca, które nie jest przypisane do specyfiki ich pozycji w grze (np. libero). Podczas meczu każdy zna swoją rolę – są siatkarze odpowiedzialni za wykonywania zagrywki i zawodnicy, którzy odpowiadają za proces obrony przed serwami.