Trener piłki nożnej ma przed sobą szeroką ścieżkę kariery. Może pracować na różnych poziomach – od amatorskiego po profesjonalny. Każdy poziom wymaga od trenera odpowiedniego przygotowania i stosownych kompetencji, czyt. licencji potwierdzających prawo do wykonywania zawodu. Może je zdobyć wyłącznie dzięki ukończonym z sukcesem oficjalnym kursom na trenera piłki nożnej. Aby być trenerem piłkarskim nie jest konieczne posiadanie formalnego wykształcenia i dyplomu studiów wyższych (zarówno prywatnych, jak i prestiżowej AWF), ale warto zaznaczyć, że jest to również jedna z możliwych dróg uzyskania tytułu trenera. Poza samym wykształceniem trener musi wykazywać się perfekcyjną znajomością gry i mieć dobre umiejętności trenerskie, czyli łatwo przekazywać swoją wiedzę i wykazywać się chęcią współpracy. Wbrew pozorom, aby zostać trenerem piłkarskim trzeba naprawdę się poświęcić pasji do piłki nożnej.
Spis treści:
- Jak zostać trenerem piłkarskim? Czego wymaga się od przyszłych trenerów?
- Kursy na trenera piłki nożnej – ścieżka UEFA
- Kursy trenerskie PZPN – kurs Grassroots C i Grassroots D
- Kurs UEFA C
- Kurs trenerski UEFA B
- Kurs trenera piłki nożnej UEFA A
- UEFA Pro – kurs trenera piłki nożnej
- Ile kosztuje kurs na trenera piłki nożnej?
Jak zostać trenerem piłkarskim? Czego wymaga się od przyszłych trenerów?
Aby zdobyć licencję na trenera sportów drużynowych, w tym piłki nożnej, należy spełnić określone wymagania. Poza pasją do sportu, aby zostać trenerem piłkarskim należy ukończyć wymagane kursy trenerskie i zdobyć oficjalne licencje. Z reguły trenowanie lig młodzieżowych, dziecięcych lub innych drużyn piłkarskich na poziomie początkującym wymaga nieco mniejszego wykształcenia kierunkowego niż prowadzenie bardziej zaawansowanych lig, które wymagają adekwatnie wyższego wykształcenia trenera prowadzącego, czyt. licencji trenerskiej. Doświadczenie trenerów ma wpływ nie tylko na faktyczne zdolności, ale również na ich reputację. O tym, jak zostać trenerem piłki nożnej możesz przeczytać niżej.
Kursy na trenera piłki nożnej – ścieżka UEFA
Zgodnie z aktualnymi przepisami wszyscy trenerzy (nawet Ci klasy mistrzowskiej) muszą mieć odpowiednie licencje UEFA (UEFA A i B). Są to wymogi podyktowane przez PZPN (Polski Związek Piłki Nożnej). W zeszłym, 2019 roku, trenerzy I i II klasy trenerskiej musieli uzupełnić swoje wykształcenia o wymienione licencje, co wpłynęło na niemałe zamieszanie i spotkało się z różnymi opiniami środowiska trenerskiego. Wszystkie informacje na temat kursów trenerskich są szczegółowo opisane przez PZPN.
Kursy trenerskie PZPN – kurs Grassroots C i Grassroots D
Kurs trenera piłki nożnej PZPN Grassroots D upoważnia do prowadzenia tylko i wyłącznie drużyny seniorów w najniższych klasach rozgrywkowych. Licencja Grassroots D upoważnia również do trenowania seniorek w II, III i IV lidze. Na kurs można zapisać się online – na stronie pzpn24 kursy trenerskie. Kurs trenerski Grassroots D to absolutna podstawa upoważniająca do dalszych szkoleń trenerskich. Kurs odbywa się w formie weekendowej i trwa dwa zjazdy ( łącznie 32 godziny) – oznacza to, że w ciągu miesiąca, pod warunkiem pozytywnie zdanych egzaminów końcowych można otrzymać licencję.
Kursy trenerskie PZPN Grassroots D wymagania:
- ukończone 18 lat
- w przypadku uprawiania piłki nożnej – opisanie przebiegu kariery zawodniczej
- zaświadczenie o niekaralności
- wykształcenie min średnie
- zaświadczenie o stanie zdrowia.
Po ukończonym kursie Grassroots D, trener może rozszerzyć swoje kompetencje o trenowanie dzieci i młodzieży (trampkarzy, młodzików, orlików, żaków i skrzatów), dzięki zdobyciu licencji Grassroots C, która jest odpowiednikiem UEFA C. Kurs trenerski Grassroots C wymaga nieco większego czasowego zaangażowania. Kurs na trenera piłki nożnej trwa bowiem około 70 godzin i jest rozłożony w czasie na około 5 spotkań weekendowych. W przedłożeniu na miesiące, będzie to niecałe pół roku (około 4-5 miesięcy). Licencja Grassroots C umożliwia trenowanie zespołów A i B klasy. Posiadacze powyższych licencji mogą z czasem starać się o zdobycie upoważnień trenerów UEFA B, A itd.
Kursy trenerskie PZPN Grassroots C wymagania:
- ukończone 18 lat
- min. wykształcenie średnie
- udokumentowany staż zawodniczy w OZPN / ZPN w rozgrywkach dowolnego szczebla lub;
- potwierdzony staż pracy pedagogicznej z dziećmi
- zaświadczenie o stanie zdrowia
- zaświadczenie o niekaralności.
Kurs UEFA C
Jak zostać trenerem piłkarskim bez długiego stażu i doświadczenia? Kursy trenerskie UEFA C są podstawową licencją, która uprawnia do prowadzenia drużyn z A-C klasy. Jest to równocześnie najniższa klasa rozgrywkowa. Ponadto, licencja UEFA C uprawnia m.in. do trenowania dzieci do ukończenia 12 roku życia. Cały kurs odbywa się w weekendy i trwa średnio cztery zjazdy. Po ukończeniu wykładów, uczestnicy kursu muszą podejść do egzaminu końcowego i oczywiście zdać go pozytywnie. Kolejnym szczeblem kariery dla trenera z licencją UEFA C, będzie kolejno B i A.
Kurs UEFA C wymagania:
- ukończone 18 lat
- wykształcenie min. średnie
- staż zawodniczy w OZPN /ZPN, albo udokumentowany staż w pracy z dziećmi
- stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu (zaświadczenie lekarskie)
- zaświadczenie o niekaralności
Kurs trenerski UEFA B
Kurs piłki nożnej UEFA B jest kolejnym etapem w szczeblu kariery trenerskiej. Aby uzyskać licencję UEFA B, kandydat musi mieć szereg spełnionych kryteriów. Po pierwsze, konieczne jest posiadanie ważnej licencji trenerów UEFA Futsal B bądź UEFA C lub Grassroots C. Osoby, które mogą udokumentować minimum pięcioletni staż zawodniczy na poziomie III ligi, mogą ominąć wyżej opisane procedury i bezpośrednio przystąpić do kursu na trenera UEFA B. Aby ukończyć kurs należy nie tylko pojawiać się na każdych zajęciach, ale również odbyć staż trenerski i pomyślnie zdać egzamin zarówno teoretyczny, jak i praktyczny. Licencja UEFA B upoważnia trenera do prowadzenia zespołów od ligi okręgowej do klas niższych oraz drużyn młodzieżowych (poza zespołami uczestniczącymi w rozgrywkach). Dzięki niemu można również prowadzić zespoły Ekstraligi kobiet (piłka nożna).
Kurs UEFA B wymagania:
- ukończone 18 lat
- czynna licencja UEFA C
- stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu (zaświadczenie lekarskie)
- zaświadczenie o niekaralności
- minimum 1 rok pracy trenera z licencją UEFA C
- zaliczenie egzaminów wstępnych z praktyki i teorii
Opcjonalnie – dotyczy kursów wyrównawczych:
- Posiadanie legitymacji instruktora piłki nożnej (zgodną z Rozporządzeniem Ministra Sportu i Turystyki)
Kurs trenera piłki nożnej UEFA A
Ukończenie kursu na trenera piłkarskiego UEFA A umożliwia trenerom prowadzenia drużyn na każdym szczeblu rozgrywkowym (poza Ekstraklasą, zespołami I i II ligi, a także I ligi futsalu). Aby starać się podejść do kursu UEFA A należy mieć co najmniej średnie wykształcenie i dwuletni staż trenerski z czynną licencją UEFA B. Opcjonalnie może to być 4letni staż z licencją PZPN B. Trener tworzy przykład dla całego zespołu, więc nie może być również osobą karaną. Kurs trenerski UEFA może odbywać się w formie stacjonarnej i weekendowej. Całe szkolenie obejmuje naprawdę porządną dawkę wiedzy i sporą ilość godzin dydaktycznych. Średni czas trwania kursu UEFA A wynosi około 10 miesięcy.
Kurs UEFA A wymagania:
- ukończone 21 lat
- wykształcenie min. średnie
- czynna licencja UEFA B
- min. dwa lata praktyki szkoleniowej z licencją B lub 7 letni staż zawodniczy w Ekstaklasie
- opinia o przebiegu pracy szkoleniowej
- stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu
- zaświadczenie o niekaralności
- zaliczenie egzaminów wstępnych z praktyki i teorii.
UEFA Pro – kurs trenera piłki nożnej
Pozytywne ukończenie kursu UEFA Pro upoważnia trenera do prowadzenia drużyn na każdym szczeblu rozgrywkowym ze wszystkich europejskich lig! Aby wpisać się na listę kandydatów do prestiżowego UEFA Pro należy mieć co najmniej średnie wykształcenie, ukończony kurs UEFA A i mieć co najmniej roczny staż przy prowadzeniu zespołów I ligi. Zdobycie wszystkich licencji UEFA jest nie tylko wymagające i czasochłonne, ale również dość kosztowne (sam kurs UEFA Pro to wydatek rzędu 14 000 złotych).
Kurs UEFA Pro wymagania:
- minimum średnie wykształcenie
- dyplom trenera UEFA A
- udokumentowana praca trenera podczas co najmniej jednej rundy rozgrywkowej Ekstraklasy lub I Ligi z licencją A
- 3 letni staż pracy z zespołami II ligi lub młodzieżowej reprezentacji Polski/zespołami Młodej Ekstraklasy, lub;
- min 5 letni staż prowadzenia zespołów III ligi, lub;
- min 5 letni staż pracy na stanowisku trenera Reprezentacji Juniorów U-19/juniorów starszych zakończony sukcesem na poziomie finałowej 4 w Mistrzostwach Polski Juniorów Starszych i 1 rok stażu zawodowego przy prowadzeniu I ligi lub dwa lata przy prowadzeniu II ligi lub
- pół roku pracy jako trener II ligi w sezonie wiosennym skutkujący awansem do I ligi
- zaliczenie egzaminów wstępnych z teorii i praktyki.
Ile kosztuje kurs na trenera piłki nożnej?
Każdy z kursów jest płatny – im wyższe chce się mieć kwalifikacje tym jednocześnie jest drożej. Cena za kurs może się zmienić, w zależności od organizatora kursu (czyt. okręgowy związek) np. o odzież do piłki nożnej. Natomiast organizator nie zapewnia wyżywienia czy zakwaterowania dla osób głównie przyjeżdżających na kurs.
Jak zostać trenerem piłki nożnej? Poza oficjalnymi uprawnieniami, do tego aby zostać trenerem piłki nożnej, należy wykazać się predyspozycjami interpersonalnymi. Najważniejszą umiejętnością, jakiej potrzebuje jest gruntowna znajomość gry. Można to łatwo uzyskać poprzez osobiste doświadczenie związane z grą w piłkę nożną. Dlatego też wielu byłych, emerytowanych piłkarzy staje się trenerami. W takich sytuacjach, doświadczeni piłkarze mogą od razu przeskoczyć nawet kilka szczebli wymaganego wykształcenia! Trener piłki nożnej musi być na bieżąco z aktualnymi zasadami gry na każdym jej poziomie. Inne ważne umiejętności, które trenerzy piłki nożnej muszą rozwijać poprzez praktykę i doświadczenie, to umiejętności komunikacyjne, przywódcze i decyzyjne. Wszystkie one są potrzebne do efektywnej współpracy z zawodnikami w dążeniu do sukcesu zespołu. Trenerzy mogą potrzebować pozostać na jednym stanowisku przez kilka sezonów, aby zdobyć doświadczenie niezbędne do przejścia do następnej pozycji trenerskiej.