Aby opisać moment, który można uznać za datę powstania koszykówki należy cofnąć się do 21 grudnia 1891 roku – do Massachusetts w Stanach Zjednoczonych. Twórcą koszykówki był James Naismith – nauczyciel wychowania fizycznego w YMCA i pastor. Jak doszło do rozwoju koszykówki i co skłoniło Amerykanina do wynalezienia nowego sportu? O tym dowiesz się z naszego tekstu!
Spis treści:
Historia powstania koszykówki – konkurs na nową dyscyplinę
Założyciel koszykówki – James Naismith nie wpadł jednak na taki pomysł zupełnie sam. Do opracowania nowego, ciekawego sposobu na aktywne spędzanie czasu zainspirował go konkurs organizowany przez Radę Pedagogiczną w Springfield YMCA, w której uczył wychowania fizycznego.
Nauczyciel rozpisał zatem wstępne zasady gry: liczbę zawodników, wygląd boiska, akcesoriów niezbędnych do gry i samej piłki, a następnie przekazał plan do rozstrzygnięcia w konkursie. Jak już dziś wiadomo – oczywiście go wygrał, a dyscyplina sportowa, którą wówczas wymyślił, była tak atrakcyjna, że zaczęła błyskawicznie zyskiwać na popularności w innych stanach i finalnie – w pozostałych krajach świata. Początkowo była to Kanada, następnie po niej Francja, kolejno Anglia, Australia, Chiny (sic!), Indie, Japonia itd.
Ciekawostką może być to, że początkowo piłkę do kosza zawodnicy wrzucali za pomocą specjalnych kijków z siatką – dopiero potem doprecyzowano ostateczny wygląd i zasady gry w kosza.
Pierwszy mecz koszykówki
Za pierwszy mecz koszykówki można uznać ten, rozegrany 21 grudnia 1891 w Springfield. Był to mecz pokazowy i oczywiście nieoficjalny, ale z całą pewnością pierwszy koszykówki.
Historia koszykówki na świecie
Jak już wspomnieliśmy, koszykówka była wówczas grą, która jedynie nawiązuje ogólnie do przebiegu współczesnej gry. Rok po roku wprowadzano w niej kolejne zmiany, by mogła wyglądać ostatecznie tak, jak w XXI wieku. Niżej znajdziesz chronologicznie uszeregowane daty, dzięki, którym możesz zobaczyć, jak ewoluowała koszykówka.
* 1891 – powstał projekt gry autorstwa Jamesa Naismitha
* 1894 – wprowadzenie rzutów wolnych, zmiana punktacji za rzuty do kosza
* 1895 – wprowadzono drewniane tablice usytuowane za koszem
* 1896 – dopuszczono kozłowanie (do tej pory piłkę można było włącznie podawać bez przemieszczania się w trakcie jej posiadania)
* 1900 – kolejna zmiana wyglądu kosza – teraz nie ma już dna, a jego obręcz jest wykonana z metalu
* 1915 – w tym roku prawdopodobnie zmniejszono liczbę czynnych na boisku zawodników do 5
* 1904 – koszykówkę zaprezentowano pierwszy raz na Igrzyskach Olimpijskich, jednak nie w formie obowiązującej na nich dyscypliny, lecz pokazu nowej gry
* 1906 – zawiązano Inter Collegiate Athletic Association of the United States, aktualnie działająca pod nazwą NCAA (National Collegiate Athletic Association)
* 1949 – powstało NBA – jedna z najbardziej sławnych i prestiżowych lig na świecie
* 1932 – 18 czerwca tego roku powstała FIBA – Międzynarodowa Federacja Koszykówki
* 1934 – podpisano i opublikowano oficjalne przepisy gry w koszykówkę
* 1935 – pierwsze mistrzostwa Europy w koszykówce (od tej daty organizowane są cyklicznie)
* 1936 – grę wprowadzono jako jedną z oficjalnych dyscyplin Igrzysk Olimpijskich
* 1950 – od tej daty cyklicznie organizowane są mistrzostwa świata w koszykówce
* 1954 – zaczyna obowiązywać zasada 24 sekund (w lidze amerykańskiej NBA)
* 1956 – zasada 30 sekund zaczyna obowiązywać w FIBA
* 1976 – koszykówka kobiet staje się dyscypliną olimpijską
* 1979 – zaczyna obowiązywać rzut za 3 punkty w NBA
* 1984 – wprowadzono rzut za 3 punkty w FIBA
* 1996 – powstaje liga Women’s National Basketball Association
* 2000 – kolejne zmiany w zasadach gry. Usunięto regułę 10 sekund i zmieniono ja na regułę 8 sekund, a regułę 30 sekund zmieniono na regułę 24 sekund w FIBA
* 2010 – FIBA zmienia wymiary boiska do koszykówki
Historia polskiej koszykówki
Liga NBA – kolebki koszykówki na świecie – to cel każdego zawodowego koszykarza – czasem niestety niedościgniony. Znani Polacy w NBA to Cezary Trybański, Maciej Lampe i Marcin Gortat. Historia koszykówki w Polsce składa się z wielu przełomowych chwil, oto najważniejsze daty:
* 1909 – pierwszy mecz koszykówki kobiet rozegrany we Lwowie
* 1928 – powstaje PZGS (Polski Związek Gier Sportowych)
* 1929 – pierwsze Mistrzostwa Polski (Kraków)
* 1930 – Pierwszy międzynarodowy mecz Polska – Szwecja z wygraną dla Polek
* 1934 – Polska staje się członkiem organizacji FIBA
* 1935 – Pierwszy międzynarodowy mecz koszykówki męskiej Polska – Estonia
* 1949 – powstał Polski Związek Koszykówki, Siatkówki i Szczypiorniaka, w latach kolejnych rozdzielono go na każdy ze sportów oddzielnie
* 1957 – Polski Związek Koszykówki stał się samodzielną, niezależną organizacją statutową
* 1963 – męska reprezentacja Polski zdobyła wicemistrzostwo Europy
* 1980/1981 – Polki zostały wicemistrzyniami Europy w koszykówce kobiecej
* 1999 – kobieca reprezentacja Polski w koszykówce zdobyła tytuł Mistrzyń Europy
Kolebką koszykówki są Stany Zjednoczone. Wielu koszykarzy z całego świata marzy, aby dostać się do legendarnej ligi NBA. Chociaż historia koszykówki rozpoczęła się pod koniec XIX wieku, nadal można uznać ją za stosunkowo nową dyscyplinę sportu – wynaleziono ją bowiem około pół wieku po piłce nożnej. Jak można zaobserwować po np. piłce ręcznej – współczesne gry zespołowe nadal ulegają zmianom – wprowadzane są nowe regulacje i zasady. Być może i sama koszykówka w ciągu najbliższych dekad ulegnie jeszcze jakiejś modyfikacji.
Bibliografia:
- Oszast H., Kasprzec M., 1991. Koszykówka. Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie
- Wróblewski F., 2016. Koszykówka. Wyd. Dragon
- Źródła internetowe: www.pzkosz.pl, www.pl.wikipedia.org.
