Podczas trwania Igrzysk Paraolimpijskich widzimy wiele sportów zaadaptowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych. Jedną z niezwykle widowiskowych dyscyplin jest siatkówka na siedząco, która potrafi być niezwykle ekscytująca, zarówno dla graczy, jak i widzów! Dziś opowiemy Wam więcej o tym fascynującym sporcie!
Spis treści:
Piłka siatkowa na siedząco – tylko dla osób niepełnosprawnych?
Siatkówka na siedząco nie jest sportem przeznaczonym jedynie dla osób z niepełnosprawnościami! Może być ono źródłem wspaniałej sportowej adrenaliny także dla tych, którzy na szczęście mogą pochwalić się pełnym zdrowiem fizycznym. Co jednak ważna ta odmiana siatkówki jest jednym z niewielu sportów, w którym każdy może rywalizować jak równy z równym! W siatkówce na siedząco, zwłaszcza tej w wydaniu rekreacyjnym, jest zatem miejsce zarówno dla pełnosprawnych, jak i niepełnosprawnych osób. Siatkówki na siedząco nie należy zatem klasyfikować jako sportu wyłącznie dla niepełnosprawnych!
Dlaczego siatkówka na siedząco jest wartościowym sportem?
Ta dyscyplina do fantastyczny sposób integracji osób pełnosprawnych z niepełnosprawnymi i na odwrót. Ta odmiana siatkówki może zatem pełnić niezwykle ważną rolę edukacyjną i społeczną. Nietrudno wyobrazić sobie lekcję WF-u w szkole, w trakcie której dzieci nie tylko doskonale się bawią, ale także uczą się szacunku dla tych, którym los nieco poskąpił szczęścia w kwestii fizycznej sprawności. W tej grze na dalszy plan schodzą warunki fizyczne, wiek czy płeć – siatkówka na siedząco jest grą równą dla wszystkich, którzy decydują się usiąść na parkiecie. Oczywiście, by grać na wysokim poziomie umiejętności są niezwykle ważne, ale wykluczenie ze względu na warunki fizycznie – tak dobrze znane z tradycyjnej siatkówki – jest w siatkówce na siedząco niemal niemożliwe.
Jak już wyjaśniliśmy, w tej odmianie siatkówki mogą bez problemu rywalizować zarówno pełnosprawni, jak i niepełnosprawni. Co ważne jest to sport bezkontaktowy, więc ryzyko jakichkolwiek kontuzji – z wyłączeniem urazów dłoni, naturalnych dla każdego tego typu sportu – jest znikome. Siatkówka na siedząco rozwija sprawność mięśni, refleks i koordynację ruchową. Ponadto jest sportem niezwykle widowiskowym, a wymiany toczone na najwyższym poziomie naprawdę zapierają dech w piersiach!
Siatkówka dla niepełnosprawnych – historia
Choć wyjaśniliśmy już, że ta odmiana siatkówki nie wyklucza absolutnie nikogo, to trzeba nadmienić, że ta gra powstała z myślą o osobach niepełnosprawnych. Genezą powstania tej dyscypliny jest II wojna światowa. Siatkówka na siedząco została wymyślona z myślą o weteranach wojennych, a po raz pierwszy zagrano w nią w Holandii. W roku 1956 Holenderska Federacja Sportu wprowadziła nowy sport nazywając go „sitting volleyball” ( siedząca piłka siatkowa ), którym zainteresowali się nie tylko niepełnosprawni sportowcy, ale też siatkarze zmagający się z kontuzjami stawów kolanowych i skokowych.
W miarę upływu lat siatkówka na siedząco prężnie się rozwijała. Pod koniec lat 70′ Światowa Organizacja Sportu Niepełnosprawnych oficjalnie wpisała siatkówkę w poczet dyscyplin sportu. W 1980 roku wykonano kolejny milowy krok – powołano do życia Światą Organizację Piłki Siatkowej dla Niepełnosprawnych, która dziś funkcjonuje pod nazwą World Paravolley. W tym samym roku piłkę siatkową na siedząco zaklasyfikowano do rodziny dyscyplin paraolimpijskich.
W 1978 roku Światowa Organizacja Sportu Niepełnosprawnych oficjalnie zaakceptowała ją jako dyscyplinę sportu. W 1980 roku powstała organizacja WOVD – World Organisation Volleyball for Disabled ( obecnie – World Paravolley ), która w tym samym roku wprowadziła piłkę siatkową na siedząco do rodziny dyscyplin paraolimpijskich.
Od roku 1993 regularnie rozgrywane są Mistrzostwa Świata, Mistrzostwa Europy oraz Puchar Interkontynentalny, w których startują drużyny narodowe męskie oraz żeńskie.
Skoro kwestie encyklopedyczne mamy już za sobą, to warto przejść do konkretów!
Zasady gry w siatkówce na siedząco
Oczywiście siatkówka na siedząco garściami czerpie z tradycyjnej siatkówki. Ważne jest to, o czym wspomnieliśmy wcześniej – zasady gry są skonstruowane w taki sposób, że dają równe szanse na wygraną zarówno niepełnosprawnym jak i pełnosprawnym, bez względu na płeć, wiek czy warunki fizyczne. W tej grze najważniejsze są siatkarskie umiejętności!
Pole gry to prostokąt – długi na dziesięć i szeroki na sześć metrów. Całe pole jest podzielone linią środkową, dzielącą obszar gry na dwie połowy. Przez wspomnianą linię przebiega siedmiometrowa siatka, która w rozgrywkach mężczyzn zawieszona jest na wysokości 1,15m, a w przypadku gier kobiet 1,05m. Dwa metry od niej poprowadzona jest niezwykle istotna linia ataku. Wyłącznie zawodnicy, którzy przebywają wewnątrz tej linii na początku akcji (czyli w momencie serwisu) mają prawo do blokowania ataków rywali.
Zmniejszone boisko może być utrudnieniem, gdyż należy wykazać się niezwykłą precyzją, by zbić piłkę w obręb pomarańczowego pola, jednak z drugiej strony pozwala na szlifowanie techniki, precyzji, a także „chłodnej głowy”, a więc umiejętności potrzebnych w niemal każdym sporcie.
Aby wygrać mecz należy pokonać przeciwnika w trzech setach rozgrywanych do 25 punktów lub do dwóch „oczek” przewagi. Piłkę można odbijać każdą częścią ciała, trzeba jednak pamiętać, że nie moża być ona pchana, rzucana czy niesiona.
Przepisy gry w siatkówkę na siedząco nie różnią się zatem znacznie od zasad tradycyjnej siatkówki. Gdy piłka dotknie podłoża, obije antenkę lub wyląduje na aucie punkt przyznawany jest właściwej drużynie. Warto jednak wspomnieć o kilku aspektach wyróżniających siatkówkę na siedząco:
- Od momentu wprowadzenia piłki do gry, czyli innymi słowy od chwili serwisu, aż do końca akcji KAŻDY zawodnik musi mieć kontakt z podłożem jakąkolwiek częścią tułowia. Z reguły są to pośladki, ale niektóre wymiany przebiegają tak dynamiczne i nieprzewidywalnie, że sytuacja potrafi zmieniać się jak w kalejdoskopie.
- Co ciekawe w siatkówce na siedząco dozwolone jest blokowanie zagrywki rywali. Ewentualny kontakt piłki z rękami blokujących, w przypadku kontynuacji gry, nie jest liczony jako pierwsze odbicie.
- Pozycję zawodnika w stosunku do linii ataku oraz linii końcowej boiska wyznaczają jego pośladki. Ta zasada może na początku brzmieć nieco enigmatycznie, dlatego posłużymy się przykładem. Nogi zawodnika wykonującego zagrywkę mogą być na boisku pod warunkiem, iż jego pośladki pozostają za jego końcową linią.
Rozgrywki siatkówki na siedząco
W siatkówce na siedząco organizowane są imprezy rangi mistrzowskiej – mistrzostwa świata i Europy, jest ona także częścią Igrzysk Paraolimpijskich. Ponadto prężnie działają też rozrywki klubowe. W zależności od rodzaju imprezy skład ekip może się nieco różnić.
Siatkówka na siedząco – zmagania klubowe
W rozgrywkach klubowych dopuszcza się obecność dwóch pełnosprawnych zawodników i jednego z minimalnym uszkodzeniem narządu ruchu. Oczywiście ten przepis dotyczy wyłącznie graczy, którzy w danym momencie przebywają na parkiecie.
Zawodnikami z minimalnym uszkodzeniem narządu ruchu bardzo często są byli siatkarze, którzy ze względu na poważne kontuzje stawów nie są w stanie grać w tradycyjną odmianę tego sportu.
Siatkówka na siedząco – mistrzostwa świata, Europy i Igrzyska Paraolimpijskie
W rozgrywkach rangi Igrzysk Paraolimpijskich, Mistrzostw świata i Europy mogą grać tylko zawodnicy, u których stwierdzono trwałą niepełnosprawność narządu ruchu w stopniu znacznym lub minimalnym. Na boisku może przebywać tylko jeden zawodnik z minimalnym uszkodzeniem narządu ruchu.
Siatkówka na siedząco osób niepełnosprawnych w Polsce
Męska reprezentacja Polski rywalizuje na arenie międzynarodowej od 1997 roku. Największym sukcesem naszych panów jest piąte miejsce na na Mistrzostwach Europy 2005 oraz szósta lokata na tej samej imprezie w latach 2011 i 2013. Z kolei panie z orzełkiem na piersi grają od 2009 roku.
Na koniec, apel. Jeśli macie chwilę wolnego czasu, to zamiast przemierzać kolejne kilometry nieistotnych informacji na Facebooku, włączcie YouTube’a i znajdźcie kilka kompilacji z siatkówką na siedząco w roli głównej. Naprawdę, jest na co popatrzeć!