Moskwa – stolica Rosji – to wielka metropolia. Może pochwalić się też tytułem miasta, które posiada najwięcej drużyn piłkarskich drużyn w Europie, w tym tak znanych jak CSKA, Spartak, Lokomotiv, Dynamo czy Torpedo.

Piłka nożna w Moskwie – kluby piłkarskie – zwycięzcy rosyjskiej ligi

Pierwszym klubem, który powstał na terenie Moskwy jest CSKA. Klub został założony w 1911 roku. Pierwszy mecz derbowy pomiędzy moskiewskimi drużynami został rozegrany 11 lat później – CSKA pokonała Spartaka. Powstała piłkarska liga moskiewska – niedługo potem doszło to przetasowań i wstrząsów. Tak zwane „burżuazyjne” sporty były zmieniane, by trzymać się socjalistycznych ideałów. Stare kluby zostały zlikwidowane, a na ich miejsce pojawiły się nowe, związane z ministerstwami. CSKA została powiązana z Armią Czerwoną, Dynamo reprezentowało MSW i policję polityczną, a Lokomotiv był utrzymywany przez Ministerstwo Transportu Kolejowego. Tylko Spartak, stworzony przez związki, nie był wówczas własnością ministerstwa, był to klub „ludowy”. Piąty duży moskiewski klub – Torpedo – należał do radzieckiej firmy samochodowej ZiL. Rywalizacja była zawsze bardzo zacięta – moskiewscy oligarchowie chcieli pokazać wyższość nad innymi i derby Moskwy zawsze były bardzo napięte.

Dynamo Moskwa: Klub – legenda rosyjskiego futbolu, którą zna każdy kibic

Dynamo Moskwa powstało 18 kwietnia 1923 w Moskwie z inicjatywy grupy pracowników organów bezpieczeństwa. Pierwszy mecz odbył się dwa miesiące później – nowo powstały klub przegrał z drużyną Krasnaja Priesnia. Przed powstaniem ligi Dynamo odnosiło sukcesy – wygrywali mistrzostwo Moskwy czy inne turnieje – w 1926 rozegrało też swój pierwszy mecz międzynarodowy z drużyną robotników z Łotwy. W 1928 powstał Centralny Stadion Dynamo, gdzie klub rozgrywał swoje mecze przez kolejne 80 lat. Jeszcze zanim powstała ogólnokrajowa liga, Biało-Niebiescy odnosili lokalne sukcesy, takie jak mistrzostwo Moskwy (pierwsze w 1926) i Puchar Towarzystwa Sportowego Dinamo (1929). Swój pierwszy międzynarodowy mecz Dinamo rozegrało 6 września 1926, wygrywając 7:1 z drużyną robotników Łotwy. W 1936 roku po raz pierwszy odbyły się Mistrzostwa ZSRR. Biało-Niebiescy zwyciężyli w każdym z 6 spotkań i wygrali tytuł. To samo powtórzyli rok później, dokładając jeszcze puchar kraju – w finale pokonali Dinamo Tbilisi. Trzeci tytuł mistrzowski przypadł 1940 roku, gdy w Europie szalała już druga wojna światowa. Wygrali wszystkie 6 meczów i z kompletem punktów wyprzedzili wicemistrza Dynamo Kijów. Jesienią wyprzedził ich tylko lokalny rywal Spartak. W 1937 Dinamowcy wrócili na ligowy szczyt, a do tego zdobyli puchar kraju wygrywając w finale z Dinamem Tbilisi (5:2). Po kolejne mistrzostwo Dinamo z Moskwy sięgnęło w 1940 roku. Tak więc do wybuchu Wielkiej wojny ojczyźnianej (1941) klub zgromadził 3 tytuły mistrzowskie i jeden puchar kraju. Po wojnie Dinamowcy wrócili na tron i wygrali mistrzostwo ZSRR w 1945 roku. W listopadzie udali się też na tournee do Wielkiej Brytanii, grając z Chelsea, Glasgow Rangers, Cardiff City czy Arsenalem. W kolejnych latach dominacja klubu była pełna. W 1963 roku bramkarz Dinama Lew Jaszyn został nagrodzony Złotą Piłką. W latach 70. XX wieku Spartak przejął palmę pierwszeństwa, ale biało-niebiescy odnieśli sukces w Europie, docierając do finału Pucharu Zdobywców Pucharów, przegrywając mecz z Rangersami. Swój ostatni tytuł mistrza ZSRR zdobyli w roku 1976. Dinamo jest jednym z dwóch klubów, którzy uczestniczył we wszystkich sezonach mistrzostw ZSRR. Po rozpadzie Związku Radzieckiego Dinamo trzymało się czołówki, jednak nie potrafiło zdobyć tytułu mistrzowskiego. W 1997 dotarli do półfinału Pucharu Intertoto. W 2010 sponsorem Dinama został drugi co do wielkości bank w Rosji – Bant VTB. Sponsor postawił nowy stadion dla klubu – VTB Arena z planami przywrócenia wielkości klubowi. W sezonie 2011/12 biało-niebiescy grali w finale Pucharu Rosji, ale przegrali z Rubinem Kazań. Świetnie też pokazali się w Lidze Europy w sezonie 2014/15 wygrywając wszystkie mecze fazy grupowej – w 1/8 finału musieli jednak uznać wyższość SSC Napoli.
Ogółem Dinamo Moskwa zdobył 11 tytułów mistrza Związku Radzieckiego i 6 pucharów. W czasach postsowieckich dołożyło jeszcze jeden puchar.

Spartak Moskwa: Ikona i najbardziej popularny klub ligi rosyjskiej

Spartak Moskwa to klub wielosekcyjny założony w 1934 roku – najbardziej utytułowanym klubem rosyjskim. Wielu jednak historyków podaje rok 1922, kiedy to powstały kluby, z których fuzji powstała drużyna Spartaka. Ten rok jest też oficjalnie uznany przez klub. Te kluby to przypisuje się drużyny Krasnaja Priesnia i Piszczewiki grające w latach 20. XX wieku w  Mistrzostwach Moskwy. Bezpośrednim poprzednikiem Spartaka była natomiast Promkoopieracyja. W czasach Związku Radzieckiego klub nie był związany z żadnym ministerstwem – oficjalnie uchodził jako amatorski, choć praktycznie zawsze funkcjonował profesjonalnie. Jesienią 1936 roku zdobył swoje pierwsze mistrzostwo Związku Radzieckiego, a jego popularność wśród moskiewskiego społeczeństwa cały czas rosła. W latach 60. XX wieku drużyna Spartaka wywalczyła mistrzostwo kraju dwukrotnie, ale kolejna dekada przyniosła kryzysk w klubie. Spartak nie potrafił się wygrzebać z kłopotów i spadł z elity w 1976 roku. Szybko jednak powrócił do najwyższej klasy rozgrywkowej i w 1979 roku sięgnął po tytuł. Po rozpadzie Związku Radzieckiego utworzony w Rosji Top Dywizję i Spartak zdominował rozgrywki. W pierwszych 10 latach istnienia rozgrywek zespół Spartaka wygrywał je aż 9-krotnie! Reprezentował także Rosję w rozgrywkach Ligi Mistrzów, Pucharu UEFA i Pucharu Zdobywców Pucharów. Problemy w klubie zaczęły się wraz ze śmiercią prezesa klubu Nikołaja Starostina, który powierzył całą opiekę nad drużyną trenerowi piłkarskiemu Olegowi Romancewowi. Spartak popadł w tarapaty finansowe – wprawdzie został przejęty przez bogatego biznesmena Andrieja Czerwiczenkę, ale właściciel traktował klub jako pralnię brudnych pieniędzy. Po jego odejściu w roku 2004 Spartak zaczął powoli wracać na właściwe tory. Rok później sięgnął po wicemistrzostwo Rosji, pozbawiając go w ostatniej kolejce Lokomotiw Moskwa i kwalifikując się do eliminacji do Ligi Mistrzów 2006/2007. Bramkarzem był wtedy były golkiper Legii Warszawa, Wojciech Kowalewski.
Największe sukcesy Spartaka to:
12 tytułów mistrzowskich i 10 pucharów ZSRR;
10 tytułów mistrzowskich i 4 puchary Rosji;
Półfinał Pucharu Europy Mistrzów Krajowych: 1991
Półfinał Pucharu Zdobywców Pucharów: 1993
Półfinał Pucharu UEFA: 1998

CSKA Moskwa: najstarszy moskiewski klub piłkarski

Wymieniając najbardziej znane kluby piłkarskie w Moskwie nie sposób nie pominąć CSKA. Historia klubu sięga 1911 roku, kiedy to przy Towarzystwie Miłośników Sportów Narciarskich zorganizowano także sekcję piłki nożnej. W tym samym roku drużyna piłkarska startowała w Mistrzostwach Moskwy. Pierwsze zwycięstwo w tych rozgrywkach odniosła w 1921. Sukces ten udało się powtórzyć na wiosnę 1922 oku. W 1923 roku wszystkie towarzystwa sportowe zostały przekształcone zgodnie z wymogami ustroju komunistycznego. Na bazie OLLS został organizowany Próbno-Pokazowy Plac Nauczania Ogólnego (OPPW) – organizacja ta była podległa Armii Czerwonej. Mistrzostwa Moskwy także zostały poddane reformie. W 1928 roku wszystkie oddziały OPPW zostały przekształcone w klub Centralnego Domu Krasnej Armii (CDKA). W 1935 roku klub ten zdobył mistrzostwo Moskwy. Rok później wystartowały rozgrywki mistrzostw ZSRR, a CDKA zajęło czwartą lokatę. Pierwsze mistrzostwo Związku Radzieckiego przyszło w 1946 i w kolejnych latach – tylko raz do 1951 roku triumfował ktoś inny. W 1951 roku klub zmienił nazwę na Centralny Dom Sowieckiej Armii (CDSA). W 1952 klub – jako reprezentacja – wystąpiła w Igrzyskach Olimpijskich, ale odpadła w 1/8 finału. Władze komunistyczne w ramach kary rozwiązały klub. Ten odrodził się po śmierci Stalina w 1953, a swoją obecną nazwę przyjął w 1960 roku. Na kolejny tytuł trzeba było jednak poczekać prawie 20 lat – do 1979 roku. Później nastąpiła karuzela i klub to spadał z Wyższej Ligi, to do niej awansował. W 1990 roku powrócił na najwyższy poziom rozgrywek, a rok później sięgnął po ostatni tytuł mistrza ZSRR. Po upadku Związku Radzieckiego zespół rywalizował w Mistrzostwach Rosji, ale bez większych sukcesów. W lutym 2001 roku CSKA zostało przejęte przez obecnych właścicieli, Blue Castle Enterprises Ltd oraz OAO AWO-Kapitał. Właściciele od razu zaczęli inwestować zarówno w skład, jak i bazę treningową. W 2002 roku szkoleniowcem został Walerij Gazzajew – trener odnosił sukcesy – puchar i mistrzostwo Rosji. W marcu 2004 roku sponsorem został koncern naftowy Sibnieft, którego głównym udziałowcem był Roman Abramowicz. Niebawem doszło do największego sukcesu w rosyjskiej klubowej piłce – w 2005 roku, pokonując w finale Pucharu UEFA Sporting CP na stadionie Jose Alvalade w Lizbonie, CSKA jako pierwszy rosyjski klub zdobył europejski puchar piłkarski. Potem drużyna triumfowała w rozgrywkach ligowych i pucharze Rosji. Po przejęciu Sibnieftu przez koncern Gazprom kontrakt rozwiązano.
Sukcesy CSKA Moskwa:
7 tytułów mistrza ZSRR;
5 pucharów ZSRR;
6 tytułów mistrza Rosji;
8 pucharów Rosji;
Zdobywca Ligi Europy UEFA: 2004/2005

Lokomotiw Moskwa: trzykrotny zwycięzca rosyjskiej Premier Ligi

Lokomotiw Moskwa został założony w 1923 roku – jego pierwsza nazwa to KOR Moskwa. Nazwa, która obowiązuje do dzisiaj powstała w 1936 roku po związaniu organizacji z ministerstwem transportu kolejowego. Wobec tego tradycyjnie piłkarze tego klubu zyskali przydomek „kolejarze”. W komunistycznych czasach Związku Radzieckiego klub występował w Pierwszej i Drugiej Dywizji czyli na drugim i trzecim poziomie rozgrywkowym.
Sukcesy odnosił jedynie w rozgrywkach o Puchar ZSRR. To trofeum Lokomotiw wygrywał dwa razy.
Prawdziwy rozkwit klub nastąpił po rozpadzie Związku Radzieckiego, kiedy to powstała rosyjska Premier Liga. Od początku jej Lokomotiw nie zajął miejsca niższego niż szóste. Był jedynym klubem, który był w stanie przerwać dominację Spartaka w latach jego świetności – w 2002 sięgnął po mistrzostwo kraju. Reprezentował Rosję w Lidze Mistrzów i Pucharze UEFA. W 2004 roku przyszło kolejne mistrzostwo zapewnione w ostatniej kolejce ligowych zmagań – Lokomotiw o jeden punkt wyprzedził inny moskiewski klub – CSKA. Za sukcesami stał wieloletni szkoleniowiec klubu Jurij Siomin. Został selekcjonerem reprezentacji Rosji i zastąpił go Władimir Esztrekow. Stołeczny klub w rosyjskiej lidze aż 15-krotnie stawał na podium.
Sukcesy:
2 puchary ZSRR;
3 mistrzostwa Rosji;
9 pucharów Rosji;
Półfinalista Pucharu Zdobywców Pucharów: 1998, 1999

Inne interesujące kluby z Moskwy – Torpedo i Chimki

Powyższe kluby to tylko te najbardziej znane. Liga rosyjska – ta najwyższa i te niższe mają inne stołeczne kluby, które bez problemu rozpozna każdy moskiewski kibic:

• Torpedo Moskwa, który nie sięgnął po mistrzostwo Rosji, ale trzy razy zdobywał tytuł mistrza ZSRR i sześciokrotnie wznosił puchar. Dobrze pokazywał się też na arenie międzynarodowej – dwa razy doszedł do ćwierćfinału Pucharu Zdobywców Pucharów;
• FK Chimki, który bardziej znany jest z występów w trzeciej lidze i drugiej lidze Rosji, ale rosyjska ekstraklasa też nie jest mu obca;
• Strogin Moskwa, zespół grający w trzeciej lidze;
• FK Czertanowo Moskwa, ciekawy zespół, który grał w drugiej lidze – klub, który nie sprowadza zawodników, bazując tylko na tych wyszkolonych w swojej akademii;
• FK Veles Mokswa, jeden z najmłodszych klubów moskiewskich, powstały w 2016 roku, grający aktualnie w drugiej lidze.

 

 

---

Autorem artykułów na blogu jest polska firma produkująca stroje sportowe pod marką PEHA.