Futbol jest jedną z najpopularniejszych dyscyplin sportowych na całym świecie, jednak wiele sformułowań używanych w piłce nożnej może być enigmatycznych dla laika. Dziś stworzymy swoisty słownik piłkarski polszczyzny i wyjaśnimy Wam kilka terminów często używanych przez kibiców i zawodników ściśle związanych z piłką nożną.
Spis treści:
Słownik piłkarski, czyli zacznijmy od podstaw…
Piłka nożna nie jest sportem skomplikowanym, ale kilka określeń może budzić wątpliwości wśród początkujących. Zacznijmy zatem od wyjaśnienia podstawowych pojęć, a potem przejdziemy do nieco trudniejszych i bardziej specyficznych terminów.
Czym są rzuty wolne?
Każdy słyszał, ale czy każdy wie, o co chodzi?
Rzut wolny w piłce nożnej, to element wznowienia gry po wcześniejszej przerwie, która była spowodowana faulem lubi innym przewinieniem. To, czym są przewinienia oraz ich rodzaje zostały dokładnie uwzględnione w przepisach gry w piłkę nożną.
Rzut wolny jest wykonywany z miejsca, w którym popełnione zostało wykroczenie naruszające przepisy.
Rozróżniane są dwa rodzaje rzutów wolnych – rzut wolny pośredni oraz rzut wolny bezpośredni. Podczas wykonywania każdego z nich piłka musi być nieruchoma.
Zasady rzutu wolnego pośredniego
Rzut wolny pośredni jest rodzajem stałego fragmentu gry, który charakteryzuje się określonymi zasadami. Wykonanie rzutu wolnego pośredniego wiąże się z kilkoma istotnymi regułami jasno określonymi przez przepisy gry w piłkę nożną.
Przede wszystkim, zawodnik wykonujący rzut wolny pośredni nie może bezpośrednio strzelić gola egzekwując ten rodzaj stałego fragmentu gry (wszystko o stałych fragmentach gry znajdziesz pod linkiem: pehasports.com/stale-fragmenty-gry-w-pilce-noznej). Niezbędne jest to, aby przed strzałem w kierunku bramki, stojąca piłka została w wyraźny sposób poruszona – co najmniej potoczna – przez innego zawodnika drużyny wykonującej rzut wolny pośredni. W przeciwnym wypadku bramka zdobyta w konsekwencji rzutu wolnego pośredniego nie może zostać uznana.
Innymi słowy, jeśli piłka kopnięta z rzutu wolnego pośredniego wpadnie do bramki bez uprzedniego dotknięcia – potoczenia – przez zawodnika zespołu egzekwującego rzut wolny pośredni, gol nie może zostać uznany.
Zasady rzutu wolnego bezpośredniego
Rzut wolny bezpośredni również jest określony konkretnymi regułami, które w jasny sposób zostały wskazane w stosownych dokumentach określających przepisy gry w piłkę nożną.
Rzut wolny bezpośredni – jak sama nazwa wskazuje – jest bezpośredni. Oznacza to nie mniej, ni więcej to, że zdobycie bramki z po takim rzucie wolnym jest możliwe bez ingerencji zawodników z drużyny wykonującej rzut wolny. Piłka nie musi być dotknięta, poruszona lub potoczona przez żadnego z piłkarzy ekipy egzekwującej rzut wolny.
Reasumując, jeśli piłka wpadnie do bramki bezpośrednio po uderzeniu z rzutu wolnego bezpośredniego, to bramka może zostać uznana.
Czym są rzuty karne?
Szczególnym przykładem rzutów wolnych są rzuty karne. Są one przyznawane za wszystkie przewinienia, które zostały popełnione w polu karnym, a których popełnienie poza polem karnym byłoby równoznaczne z podyktowanie rzutu wolnego bezpośredniego.
Każde naruszenie przepisów gry w obrębie pola karnego, które poza polem karnym byłoby ukarane rzutem wolnym bezpośrednim, powinno być równoznaczne z podyktowanie rzutu karnego.
Bezpośrednie kopnięcie piłki do bramki z rzutu karnego jest równoznaczne ze zdobyciem bramki. Co ciekawe, rzut karny może być również rozegrany przy udziale kolegów z zespołu – zaprezentował to swego czasu duet Messi&Suarez. Warto jednak pamiętać, że w niektórych przypadkach, błędnie wykonany rzut karny może być ukarany rzutem wolnym pośrednim dla przeciwnika. Poniżej przykłady:
• jeśli rzut karny został wykonany przez zawodnika innego, niż wskazany
Przed wykonaniem każdego rzutu karnego sędzia prosi o wskazanie zawodnika, który podbiegnie do piłki. Jeśli futbolówki jako pierwszy dotknie inny piłkarz, wówczas zarządzana jest kara – rzut wolny pośredni dla drużyny przeciwnej (broniącej rzut karny) oraz żółta kartka dla zawodnika, który nie był wskazany jako wykonawca rzuty karnego.
• jeśli piłka z rzutu karnego została zagrana do tyłu
Wspominaliśmy o karnym wykonanym przez duet Messi – Suarez. Takie rozwiązanie zdaje egzamin tylko wówczas, gdy piłka zostaje zagrana do przodu. Jakiekolwiek wycofanie futbolówki jest niezgodne z przepisami gry i jest karane rzutem wolny pośrednim przeciwko drużynie wykonującej rzut karny.
Czym jest spalony?
Koszmar kobiet, ale niejednokrotnie także koszmar sędziów i kibiców. Często niezwykle trudno ocenić, czy w danej sytuacji rzeczony spalony był, czy też nie. Ale czym tak naprawdę jest spalony w piłce nożnej lub, jak mawiają w Wielkiej Brytanii, ofsajd?
O spalonym mówimy w sytuacji, gdy piłkarz drużyny atakującej, w momencie podania od swojego kolegi z zespołu, znajduje się bliżej bramki niż ostatni obrońca drużyny przeciwnej.
Dobrze, teraz przełóżmy „z polskiego na nasz”. Jeśli w momencie podania pomiędzy napastnikiem a bramkarzem (lub ostatnim zawodnikiem ekipy broniącej) nie znajduje się żaden inny piłkarz.
Piłka nożna – charakterystyczne terminy piłkarskie
Zasiadając na trybunach, zwłaszcza w niższych ligach, możemy usłyszeć wiele charakterystycznych określeń, które służą do komunikacji pomiędzy zawodnikami. Wiele z nich może być trudne do rozszyfrowania dla widzów, którzy nie są zaznajomieni ze sposobem komunikacji piłkarzy, ale mecz jest ich pełen. Poniżej przedstawimy kilka osobliwych zwrotów, które, jako kibice, możecie zasłyszeć na boiskach piłkarskich:
- Plecy!
Tym sformułowaniem zawodnicy ostrzegają się, że tuż za ich plecami czai się gracz drużyny przeciwnej. Często temu okrzykowi towarzyszy nieco mniej parlamentarne słowo zaczynające się na literę K.
- Czas!
Również niezwykle częste sformułowanie, dzięki któremu zawodnik przyjmujący piłkę wie, iż ma chwilę do momentu zaatakowania przez przeciwnika.
- Zmień stronę!
Często słyszą to pomocnicy, dla których jest to jasny sygnał: warto przerzucić piłkę na drugą stronę boiska, gdzie jest mniej przeciwników.
- Wyjazd!
Bardzo prosty okrzyk, który łatwo zrozumieć. Niezwykle często wypowiada je bramkarz, który chce, aby jego obrońcy wybiegli dalej od własnej bramki i wypchnęli atakujących z okolic pola karnego.
- Siadaj!
Ten zwrot oznacza jedno – pressing! Gdy przeciwnik słyszy to hasło wie, że musi się mieć na baczności, bo piłkarze rywali zaatakują go bardzo agresywnie.
- Kryć kogoś na radar
To określenie oznacza niezbyt pieczołowite pilnowanie rywala.
- Grać koninę
Podać piłkę do partnera w taki sposób, że ten jest otoczony przez przeciwników.
Jak widzicie określeni są niezwykle proste, ale też precyzyjne. Nic w tym dziwnego, na boisku zazwyczaj nie ma czasu na skomplikowane komentarze, czy długotrwałe analizy. Komunikat musi być krótki, łatwy w wypowiedzeniu, acz treściwy, nie pozostawiający żadnych niedopowiedzeń. Cała drużyna musi też znać obowiązujące zwroty piłkarskie, by nie wprowadzać miszmaszu w komunikacji.
Mocny strzał, trzy bramki i inne piłkarskie terminy
Potężne uderzenie zasługuje na unikatowe określenie. Nie wystarczy powiedzieć, że uderzył mocno, co to, to nie. Piłkarski słownik zawiera o wiele więcej ciekawych terminów. Podobnie jest z bramkami wyjątkowej urody i innymi kwestiami związanymi ze strzelaniem goli.
- Uderzyć w okienko bramki
Strzał, który w wyląduje w górnym rogu bramki określany jest uderzeniem w okienko.
- Zdjąć pajęczynę
To nieco bardziej kolokwialne określenie dla uderzenia w okienko.
- Huknąć jak z armaty
Uderzyć niezwykle mocno i nie dać szans na interwencję bramkarzowi.
- Rozwiązać worek z bramkami
Strzelić pierwszego gola, który, według wielu, poprzedza kolejne trafienia.
- Lis pola karnego
Tak mówimy o zawodniku, który doskonale czuje się w polu karnym rywali, a jego specjalnością jest ogrywanie obrońców i zdobywanie wielu bramek.
Czym jest hattrick?
W futbolu hattrick to zdobycie co najmniej trzech goli w jednym meczu przez jednego zawodnika. Nie musi ich zdobywać z rzędu, jeśli pomiędzy drugą a trzecią bramką danego zawodnika na listę strzelców wpisze się jego partner, to wciąż możemy mówić o hat tricku.
O hat tricku możemy mówić, gdy piłkarz strzeli trzy gole w ciągu całego meczu.
Piłkarski słownik, czyli kilka słów na temat częstych zagrań
Okiwać, przyjąć, przedryblować – trochę to oklepane, prawda? Zamiast tego mamy kilka innych określeń.
- Założyć siatkę
Zagrać piłkę pomiędzy nogami przeciwnika.
- Wziąć kogoś na zamach
Zamarkować uderzenie lub podanie w taki sposób, żeby przepuścić interweniującego rywala.
- Zagrać lagę
Laga, to po prostu wybicie piłki na oślep, bez podniesienia głowy przed zagraniem.
- Mieć klapki na oczach
Nie rozglądać się po boisku, nie podnosić oczu znad piłki, nie poszukiwać partnerów.
- Przewrócić się na chlebie
Upaść w teatralny sposób, bez udziału rywala.
- Zanurkować
Próbować wymusić faul, choć rywal nie popełnił przewinienia. Nurkowanie jest próbą oszukania sędziego piłki nożnej.
- Strzelić z karola
Uderzyć na bramkę czubkiem buta.
- Przyjąć podeszwą
Skontrolować piłkę spodnią częścią stopy. Przyjęcie bardzo często stosowane w futsalu.
Jak widzicie piłkarski słownik jest niezwykle bogaty, a ten artykuł to tylko swoiste liźnięcie tematu, jednak z taką wiedzą z pewnością nie skompromitujecie się w piłkarskim towarzystwie!