Szósta strefa, atak z drugiej linii, dziewiąty metr – siatkarska terminologia może być zagadkowa dla kogoś, kto na co dzień nie ma z nią styczności. Dziś omówimy kilka najważniejszych pojęć, które sprawią, że zrozumiecie siatkówkę nieco lepiej!
Spis treści:
Strefy w siatkówce
Boisko do siatkówki ma długość 18 i szerokość 9 metrów (więcej o wymiarach przeczytasz tutaj: https://pehasports.com/wymiary-boiska-do-siatkowki). Siatka dzieli boisko na dwa kwadraty o powierzchni 81 metrów kwadratowych. Na tej przestrzeni wytyczone są dwie linie oraz sześć stref, których znaczenie przybliżymy Wam poniżej!
Strefy boiska w siatkówce – sześć stref na boisku
Boisko do siatkówki podzielone jest na sześć stref. Druga, trzecia i czwarta strefa są zlokalizowane pomiędzy siatką, a linią trzeciego metra. Umownie jest to tzw. linia ataku, o której więcej za chwilę. Za linią trzeciego metra znajdują się strefy pierwsza, piąta i szósta, a zawodnicy w niej ustawieni stanowią skład linii obrony. Bardziej obrazowo jest to ukazane na poniższym schemacie:
Jak widzicie za liniami bocznymi wytyczone są przedłużenia linii trzeciego metra. Jest to niezbędne, ponieważ zawodnicy często wykonują atak „zza boiska”. Gdyby tych linii zabrakło, sędzia nie byłby w stanie rozstrzygnąć, czy nie doszło do niedozwolonego przejścia linii trzeciego metra.
Ustawienie w siatkówce
Znając już schemat boiska do siatkówki i przyswoiwszy numerację poszczególnych stref możemy nieco pomówić o ustawieniu siatkarzy na boisku siatkarskim. Czym jest, dlaczego jest takie ważne, jaką rolę spełniają w nim poszczególni zawodnicy? O tym poniżej!
Rotacja na boisku, czyli przejścia w siatkówce
Przejście! To hasło słyszał chyba każdy, kto choć raz na lekcji WF-u grał w siatkówkę. Przypomnijcie sobie: zmienialiście pozycję na boisku zgodnie z ruchem wskazówek zegara. To, co w szkole nazywano przejściem profesjonalnie nazywamy rotacją.
Rotacja następuję w momencie zdobycia punktu po akcji, w której zagrywkę wykonywała drużyna przeciwna. Jeśli po skutecznym przyjęciu serwisu rywala, Twoja drużyna wykonała skuteczny atak, wówczas przepisy gry obligują do wykonania zmiany w ustawieniu, czyli przejścia.
Rotacja następuje, jak pisaliśmy wcześniej, zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Schemat rotacji znajdziecie poniżej:
Weźmy pod lupę zawodników drużyny czerwonej i załóżmy, że jest to ekipa która wykonuje zagrywkę na początku meczu. Ile osób gra na boisku w siatkówce? Poniżej opiszemy zawodników znajdujących się w konkretnych strefach w danej akcji.
1 – Rozgrywający, ustawiony w drugiej linii, wykonuje zagrywkę za linii końcowej
6 – Libero, jeden z najważniejszych zawodników linii obrony
5 – Przyjmujący, w tym ustawieniu odpowiedzialny za defensywę przy ataku rywali
4 – Atakujący, ustawiony zawsze po przekątnej od rozgrywającego
3 – Środkowy, kluczowy zawodnik w bloku
2 – Drugi przyjmujący odpowiedzialny zarówno za blok siatkarski, jak i atak
W momencie, gdy piłka po zagrywce rozgrywającego jest już w locie na boisku dochodzi do sporych przetasowań:
- Atakujący zamienia się pozycją z przyjmującym znajdującym się w drugiej strefie.
- Przyjmujący z piątej strefy zamienia się miejscami z libero. Ustawienie tego przyjmującego w środku boiska daje możliwość rozegrania tzw. pipe’a (ataku z drugiej linii) w przypadku kontrataku.
- Rozgrywający po wykonaniu zagrywki wbiega do strefy 1, do prawego rogu boiska.
Oczywiście ten schemat stosuje się tylko i wyłącznie w przypadku, gdy serwis wykonuje rozgrywający. Przedstawiony model to tzw. ustawienie początkowe. W innych ustawieniach ścieżki ruchy i zmiany na boisku mogą przebiegać zupełnie inaczej.
Strefy w siatkówce – błędy ustawienia w siatkówce
Jak widzicie ustawienie w siatkówce to całkiem skomplikowana sprawa. Niestety, często dochodzi w nim do błędów, które skutkują utratą punktu przez ekipę, która dopuściła się wykroczenia.
Najczęstsze błędy ustawienia w siatkówce to:
- Nieprawidłowa kolejność zagrywki w siatkówce
Jeśli zawodnik zagrywający znalazł się w niewłaściwym miejscu na skutek błędu w rotacji, wówczas mamy do czynienia z błędem. Do wykonania zagrywki zobligowany jest wyłącznie zawodnik, który po przejściu znajduje się w strefie pierwszej.
- Blok lub atak wykonany sprzed linii trzeciego meta przez zawodnika linii obrony
Jeśli np. przyjmujący znajduje się w strefie pierwszej, piątej bądź szóstej, to nie może wykonać bloku ani ataku „spod siatki”, czyli z pozycji drugiej, trzeciej lub czwartej. Jedyną możliwością wykonania akcji ofensywnej przez zawodnika z drugiej linii jest atak zza linii trzeciego metra.
- Kiwka rozgrywającego ustawionego w drugiej linii
Rozgrywający w siatkówce, jeśli znajduje się w drugiej linii, nie może wykonać kiwki, czyli niespodziewanego ataku przy próbie drugiego odbicia piłki.
Co musisz wiedzieć o linii ataku?
Linia ataku znajduje się pomiędzy siatką a linią znajdującą się trzy metry od linii środkowej – tzw. linią trzeciego metra. W strefach drugiej, trzeciej i czwartej w momencie rozpoczęcia akcji – czyli w momencie zagrywki – znajduje się trzech zawodników. Zawodnik linii ataku w trakcie trwania wymiany ma prawo do:
- gry blokiem
- ataku z pierwszej linii, czyli sprzed linii trzeciego metra
Siatkarze, którzy nie rozpoczynają akcji w linii ataku nie mają prawa do wykonywania powyższych zagrań.
Co musisz wiedzieć o linii obrony?
Linia obrony to potoczna nazwa dla stref pierwszej, piątej i szóstej. Znajduje się ona poza linią wyznaczającą trzeci metr boiska. Zawodnik linii obrony w trakcie trwania wymiany ma tak naprawdę jedno zadanie – postarać się o podbicie ataku rywali. W przypadku kontrataku gracze drugiej linii mogą wykonywać atak, ale tylko i wyłącznie spoza linii trzeciego metra.
Jest jednak wiele obostrzeń dotyczących gry siatkarzy znajdujących się w drugiej linii. Nie mogą oni:
- blokować
- atakować sprzed linii trzeciego metra
- kiwać (w przypadku rozgrywającego)
Jak widzicie gra w piłkę siatkową wymaga nie tylko ogromnej koordynacji ruchowej, siły fizycznej czy umiejętności czysto siatkarskich, ale także ogromnej koncentracji i inteligencji. Błędy w ustawieniach są bardzo kosztowne, ale po latach treningu siatkarze z reguły nie mają problemu z utrzymaniem odpowiedniego porządku rotacji, dlatego rzadko jesteśmy świadkami „karnych punktów” wynikających z nieprawidłowości w formacji.